Xəbər verdiyimiz kimi, ABŞ Prezidenti Donald Trampın administrasiyası Harvard Universitetinin xarici tələbə qəbuluna icazəni dayandırıb. Məlumata görə, bu qərar təkcə Harvardla məhdudlaşmaya bilər – Trampın digər universitetlərə də beynəlxalq tələbələri qəbul etməyi qadağan edəcəyi ehtimal olunur. Sözügedən qərar ümumilikdə, həm ABŞ daxilində, həm də beynəlxalq səviyyədə ciddi narahatlıq doğurub.

Azərbaycandan bu universitetlərə qəbul olunan tələbələr varmı? D.Trampın təhsil “irqçiliyi”nin səbəbi nə ola bilər?

Globalinfo.az-a danışan təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib ki, son qərar yalnız ABŞ daxilində deyil, bütün dünyada ali təhsilin beynəlxalq xarakterinə və gənclərin təhsil hüququna qarşı ciddi təhlükədir:

“Bu, xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrdən, o cümlədən Azərbaycandan ABŞ-ın prestijli universitetlərinə qəbul olunmuş tələbələri birbaşa hədəfə alır. Rəsmi açıqlamalarda Tramp bu addımı “daxili təhlükəsizlik”, “resursların qorunması” və “amerikalılar üçün iş yerlərinin açılması” kimi populist arqumentlərlə əsaslandırır. Amma qərarın arxasında gizlənən ideoloji xətt, yəni təhsildə milli üstünlükçülük və qapalı sistem yaratmaq cəhdi qlobal təhsil sisteminə açıq siyasi hücumdur. Statistik göstəricilərə əsasən, Harvard Universitetində təhsil alan 6800 əcnəbi tələbə 100-dən çox ölkədən gəlir. ABŞ Beynəlxalq Təhsil İnstitutunun (IIE) 2022-ci il məlumatına görə, ölkədəki beynəlxalq tələbələrin ölkə iqtisadiyyatına illik töhfəsi 32 milyard ABŞ dollarından artıqdır və onların fəaliyyəti 300 mindən çox iş yerinin formalaşmasına səbəb olur”.

Ekspert bildirib ki, bu qərar ölkəmiz üçün bir neçə istiqamətdə təhlükəli nəticələr doğura bilər:

“Bu universitetlərə qəbul olunan azsaylı, lakin yüksək akademik göstəricilərə malik azərbaycanlı tələbələrin təhsil və karyera imkanları məhdudlaşacaq. Bu tələbələr arasında yalnız zəngin ailələrin övladları deyil, həm də beynəlxalq təqaüdlər qazanmış, öz qabiliyyəti ilə uğur əldə etmiş gənclər var. Belə tələbələrin yolu bağlandıqda, Azərbaycanın intellektual kapital ixracı azalacaq, ölkənin gələcək elmi, iqtisadi və siyasi potensialı zəifləyəcək. Lakin bu, Azərbaycan daxilində ali təhsilin keyfiyyətini və rəqabət qabiliyyətini artırmaq üçün təkan rolunu da oynaya bilər. Əgər xaricə təhsil imkanları məhdudlaşarsa, yerli universitetlər beynəlxalq proqramlar, ikili diplom razılaşmaları, təqaüdlü qəbullar və keyfiyyətli fakültə heyəti ilə yerli tələbələri cəlb etməyə məcbur olacaq. Nəticədə ölkədə “təhsildə beyin axını”na qarşı alternativ çıxış yolları formalaşar”.

K.Əsədov qeyd edib ki, Trampın siyasəti ABŞ-ın təhsil brendi və beynəlxalq imicinə ciddi zərbə vuracaq:

“Tələbələr artıq bu ölkəni alternativsiz təhsil məkanı kimi görməyəcək. Nəhayət, ABŞ universitetlərinin qlobal reytinqlərində və tədqiqat potensialında tənəzzülü yaşanacaq. Azərbaycandan olan tələbələr də bu məhdudiyyətlərə qarşı fərqli ölkələrə – xüsusilə Böyük Britaniya, Niderland, Almaniya, Kanada və hətta Cənubi Koreya kimi ölkələrə yönəlməyə başlayacaq”.