Xəzər dənizinin səviyyəsinin enməsi Azərbaycanda da ciddi nəticələrə səbəb olub. Məlumata görə, son illərdə dəniz suyunun geri çəkilməsi nəticəsində ölkədə 40 min hektara yaxın yeni torpaq sahəsi üzə çıxıb. Bu ərazilər, əsasən sahilyanı zonalarda formalaşıb və onların gələcək taleyi ilə bağlı müxtəlif müzakirələr aparılır.

Bu torpaq sahələrinin meydana çıxması hansı imkanlar və risklər yaradır? Xəzər dənizinin səviyyəsinin davamlı şəkildə enməsi region üçün uzunmüddətli fəsadlara səbəb ola bilərmi?

Globalinfo.az-a danışan coğrafiya üzrə fəlsəfə doktoru Rövşən Abbasov deyib ki, bəzən Xəzər dənizinin səviyyəsinin enməsi nəticəsində əlavə torpaq sahələrinin yarandığı görünür:

“Bu, ilk baxışdan insanlarda müəyyən cəlbedici hisslər yarada bilər və torpaqlardan müxtəlif məqsədlərlə istifadə etmək olar. Xüsusilə biznes tərəfdaşlarımıza demək istəyirəm ki, əvvəllər dənizin altında olmuş ərazilərdə qəti heç bir şey tikməsinlər. Çünki dənizin səviyyəsinin qalxıb-qalxmaması ilə bağlı dəqiq proqnoz yoxdur. Xəzər dənizinin səviyyəsinin dəfələrlə enməsi, və ya əksi tarixən müşahidə olunub. Buna görə də diqqətli olmaq lazımdır”.

Mütəxəssis qeyd edib ki, sahil ərazilər geriyə çəkilir, çoxlu dayazlıqlar yaranır və dərinliyin azaldığı yerlərdə su daha tez qızır:

“Bu isə həll olunmuş oksigenin azalmasına və ekosistemlərə ciddi təsirlər göstərir. Digər tərəfdən, Xəzər sahillərində ərazilərin boşalması gələcəkdə qum fırtınaları və daha tozlu, qumlu hava şəraitinin yaranmasına səbəb ola bilər. Bu, tamamilə real təhlükədir. Gəmiçilik üçün də risklər mövcuddur. Bilirik ki, Xəzərin suyundan bir çox məqsədlərlə istifadə olunur və hazırda Azərbaycanda həmin suyun şirinləşdirilməsi üçün qurğular tikilir. Neft platformalarında da problemin təsirləri hiss olunur. Qayıqların hərəkəti bəzən mümkünsüz olur, bəzən isə neft platformalarına yanaşmaları çətinləşir. Bütün bunlar ciddi problemlərdir və artıq bu məsələlər Milli Adaptasiya Proqramında öz əksini tapıb”.

Ekspert qeyd edib ki, ölkəmiz mövcud problemlərə uyğunlaşmaq üçün sahil idarəçiliyini Milli Adaptasiya Proqramının əsas istiqamətlərindən biri kimi müəyyən edib:

“Artıq ilkin proqram hazırlanıb və hazırda regional adaptasiya proqramları üzərində iş aparılır. Bu da gələcəkdə yerli fəaliyyətlərin uyğunlaşmanı daha effektiv dəstəkləməsinə imkan verəcək”.

Qeyd edək ki, 5 ölkə – Rusiya, Qazaxıstan, Türkmənistan, İran, Azərbaycan Xəzər dənizinin sahil xəttini paylaşır.