Ermənistan və İran hakimiyyəti münasibətlərinin səviyyəsini strateji tərəfdaşlığa yüksəltmək niyyətindədir. Bu, İran İslam Respublikasının Prezidenti Məsud Pezeşkianın İrəvana səfəri zamanı məlum olub. İki ölkə arasında yaxınlaşma Tehranın Ermənistanın Sünik bölgəsində peyda olacaq “Tramp yolu” ilə bağlı xəbərlərin yaratdığı qorxu fonunda baş verir.

Reyting.az-ın məlumatına görə, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.

Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Danışıqlardan sonra Ermənistan və İran arasında siyasi, iqtisadi, təhsil və mədəniyyət sahələrində 10 anlaşma memorandumu imzalanıb. Ermənistan hökumətinin başçısı Nikol Paşinyanın Məsud Pezeşkianla birgə keçirdiyi brifinqdə dediyi kimi, tərəflər belə qənaətə gəliblər ki, ikitərəfli münasibətləri strateji səviyyəyə qaldırmağın vaxtı çatıb. Eyni zamanda, baş nazir ümid edir ki, bu qərar onun “Sülhün kəsişməsi” təşəbbüsünü həyata keçirməyə kömək edəcək.

Paşinyan Pezeşkiana ABŞ ilə danışıqlardan söz açıb, İrəvan və Vaşinqton “Tramp yolu”nun yaradılması barədə razılığa gəliblər. O əmin edib ki, kommunikasiyalar barədə qərar Ermənistan-İran dəmir yolları sahəsində əməkdaşlıq üçün yeni qapılar açacaq. Paşinyan xüsusilə Naxçıvan-Culfa marşrutunu qeyd edib. Baş nazirin dediyi kimi, Ermənistan ərazisindən keçən marşrutlar respublikanın suverenliyi altında fəaliyyət göstərəcək, həm də müstəqil şəkildə təhlükəsizliyi təmin edəcək.

Məsud Pezeşkian dövlətlərarası münasibətlərin strateji səviyyəyə çatdırılmasını dəstəkləyib və Paşinyanı Tehrana dəvət edib. O, eyni zamanda bildirib ki, regiondankənar oyunçuların Cənubi Qafqazın işlərinə qarışması vəziyyəti daha da çətinləşdirəcək.

İran Xarici İşlər Nazirliyi görüş ərəfəsində bir daha Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh sazişinin paraflanmasını alqışladıqlarını, lakin “Tramp yolu” layihəsini bəyənmədiklərini vurğulayıb.

Abbas Əraqçının sözlərinə görə, artıq Cənubi Qafqazda çox pis hadisələr baş verir. "Biz, məsələn, bu ölkələrin bəzilərində sionist rejimin mövcudluğundan və ya Avropa İttifaqının burada möhkəmlənmək cəhdlərindən narahatıq",- Əraqçi IRNA-ya müsahibəsində vurğulayıb.

Tehranın nöqteyi-nəzərindən “Tramp yolu” İslam Respublikası üçün təhlükəsizlik risklərini artırır. Onlar şübhələnirlər ki, ABŞ nəqliyyat infrastrukturunun inkişafına sərmayə qoymaq bəhanəsi ilə Ermənistanın Sünik bölgəsində öz qoşunlarını yerləşdirə bilər. İrəvan isə Tehranın qorxularını aradan qaldırmağa çalışır.

"Biz xarici silahlı qüvvələrin Cənubi Qafqazda olmasını faydalı hesab etmirik. Bu baxımdan narahatlığımızı ifadə etdik. Bizi əmin etmişdilər ki, üçüncü ölkələrin silahlı qüvvələri Cənubi Qafqazda yerləşdirilməyəcək. Sülh sazişinin əsas müddəalarından biri (Ermənistan və Azərbaycan arasında.- NG) üçüncü dövlətlərin silahlı qüvvələrinin Ermənistan və Azərbaycanın sərhədləri boyunca yerləşdirilməməsi ilə bağlı bənddir. Regiondakı hadisələri yaxından izləyir və Yerevan və Bakı ilə sıx əlaqə saxlayırıq”,- deyə İran Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü İsmail Bəqai bildirib.

İran elitasında başqa fikirlər də var. Keçmiş Xarici işlər naziri Məhəmməd Zərif “Tramp yolu”nu perspektivlər baxımından nəzərdən keçirməyi təklif edib.

“Fürsətlər paradiqması nöqteyi-nəzərindən İran, hətta Rusiya və Türkiyə Vaşinqtonda Azərbaycan və Ermənistan arasında bu yaxınlarda əldə edilmiş razılaşmaya təhdid kimi deyil, İran, Rusiya və Türkiyə, eləcə də Ermənistan, Azərbaycan və Gürcüstan arasında əvvəllər təklif edilən tranzit əməkdaşlığını canlandırmaq üçün fürsət kimi baxa bilərlər”,- deyə o, “Foreign Policy” jurnalında dərc olunan məqaləsində yazır.

Maraqlıdır ki, İranın Yollar və şəhərsalma naziri Fərzanə Sadiq Pezeşkianla İrəvana uçub. O, Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizinin inkişafı, Araz çayı üzərində ikinci körpünün tikintisi və tranzit yükdaşıma tariflərinə yenidən baxılmasını İnfrastruktur naziri David Xudatyanla müzakirə edib.

Nazirlər Ermənistan və İran şəhərləri arasında müntəzəm hava nəqliyyatının genişləndirilməsini müzakirə ediblər və Fars körfəzi-Qara dəniz avtomobil və dəmir yolu dəhlizinin inkişafı haqqında saziş imzalayıblar. "Bu təşəbbüslər İran, Ermənistan, Avropa və Şərqi Asiya arasında tranzitin inkişafı üçün möhkəm zəmin yaradacaq",- Sadiq qeyd edib.

Bundan əlavə, İranın Sənaye naziri Məhəmməd Atabəy bildirib ki, Tehranın Avrasiya İqtisadi İttifaqı (Aİİ) ilə azad ticarət zonasına daxil olması sayəsində Ermənistan və İran hakimiyyəti malların 87 faizi üçün tarifləri sıfıra endirib. Atabəyin sözlərinə görə, İran Ermənistana Aİİ-yə giriş qapısı kimi baxır.

"Paşinyan və Pezeşkian sırf ikitərəfli münasibətləri, eləcə də regional gündəliyi müzakirə ediblər. Yerevan bu fürsətdən istifadə edərək Tehranın narahatlığını aradan qaldırmağa çalışıb. Ermənistan-İran sərhədində üçüncü elektrik ötürücü xəttinin tikintisi və Şimal-Cənub marşrutunun inkişafı kimi davam edən birgə layihələri başa çatdırmaq və İran şirkətləri məsələn, Ermənistanda tikintiyə qoşulacağı təqdirdə yeni layihələrə başlamaq tərəflər üçün vacibdir. "Tramp yolu"nun açılması Ermənistanı Fars körfəzi ilə birləşdirəcək və bütün Cənubi Qafqaza müsbət təsir göstərəcək", - Orbeli Mərkəzinin eksperti Conni Melikyan NG-yə bildirib.

"İki ölkənin milli maraqları nöqteyi-nəzərindən İran və Ermənistan arasında əməkdaşlıq strateji, Ermənistan üçün isə bir çox cəhətdən, hətta ekzistensial əhəmiyyət kəsb edir. Çünki Ermənistanın indi xarici dünyaya iki çıxışı var - bunlar Gürcüstandan və İrandan keçən yollardır. Türkiyə və Azərbaycanla mehriban qonşuluq münasibətlərinin qurulması və bütün kommunikasiyaların açılması perspektivləri Ermənistanın bu dövlətlərin ərazisindən ciddi şəkildə istifadə edə bilməsi üçün İranın marağında olan marşrutdur”,- bunu politoloq Karen İgityan deyib.