Ukrayna MDB çərçivəsində bağladığı sazişlərdən tədricən çıxmaqda davam edir. Prezident Volodimir Zelenskinin qərarları ilə bir sıra beynəlxalq razılaşmalar pozulub. Ukrayna artıq sərhəd qoşunları komandanlarının şurası, hava nəqliyyatı və hava məkanının istifadəsi, 2008 və 2013-cü illərdə informasiya sistemləri, “Atlas‑CIS” şifrəli sənəd mübadiləsi sistemi və fövqəladə hallar zamanı vətəndaşların təxliyəsinə dair MDB sazişlərindən çıxıb. Bu qərarlar rəsmi şəkildə təsdiqlənib və Ali Rada tərəfindən qanuniləşdirilib. Bu addmlar isə MDB-də dərinləşən tənəzzülün göstəricisi kimi qiymətləndirilə bilər.
Ukrayna MDB-dən tam çıxacaqmı? Azərbaycan, Ermənistan və Qazaxıstanın da bu birlikdən çıxması mümkündür?
Globalinfo.az-a danışan politoloq Xəyal Bəşirov bildirib ki, Ukraynanın MDB-dən çıxış prosesi 2014-cü ildə Rusiyanın bu ölkəyə hərbi müdaxiləsi ilə başlayıb və 2022-ci ildə bu işğalın miqyasın genişlənməsi ilə daha da sürətlənib:
“Kiyev faktiki olaraq MDB sazişlərini tərk edir. MDB isə SSRİ-nin dağılmasından sonra yaranan və zaman-zaman üzvlərinin ayrıldığı bir qurum kimi fəaliyyət göstərir. Beynəlxalq institutlara baxanda əsas kriteriya ölkələrin bir-birinə və təşkilatın sənədlərinə olan etimadıdır. Əgər üzv ölkələr etimad göstərmirsə və digər üzvlərə qarşı ərazi iddiası ilə çıxış edirsə, təşkilatın mövcudluğu sual altına düşür. Bu kontekstdə MDB-nin artıq real gücə malik bir qurum olmadığını düşünürəm”.
Politoloqun sözlərinə görə, təşkilatın yaradıcısı olan Rusiya MDB çərçivəsində bir çox sazişlər imzalasa da, onlara əməl etmir və Ukraynaya qarşı hərbi əməliyyatlar aparır:
“Rusiyanın MDB-yə hörmət etmədiyini açıq şəkildə görürük. Hətta yaxın zamanlarda Putinin müşavirlərindən biri bildirib ki, Belovejskaya (Bişkek) müqaviləsinin imzalanması qeyri-legitim addımdır. Bu da göstərir ki, Rusiya əvvəlki dövrlərə dönmək istiqamətindədir.
MDB ölkələrinin tədricən təşkilatı tərk etməsi Rusiyanın yaratdığı təzyiqlərlə bağlıdır. Qazaxıstan, Azərbaycan, Ermənistanın da sazişləri pozaraq MDB-ni tərk edə biləcəyinə inanıram”.
