“Sülh sazişi imzalanmayınca Orta Dəhlizin işləməsi mümkün deyil və onun bir parçası kimi Zəngəzur dəhlizi...”
Tarix: 21-04-2025, 18:02 | Çap et
2020-ci ilin 44 günlük savaşından bu yana ara-sıra belə fikirlər səslənir ki, guya “Bir kəmər- bir yol” və Orta Dəhliz layihələri çərçivəsində Çin və Böyük Britaniya da Zəngəzur dəhlizinin açılqmasında maraqlıdır. Bu günlərdə Böyük Britaniyanın Ermənistandakı səfiri Con Qallegerin tarixi Zəngəzur ərazisinə səfərini də bu istəklə əlaqələndirənlər var. Görəsən, belə iddialar nə dərəcədə gerçəyə uyğundur?..
Mövzu ilə bağlı Moderator.az-a açıqlamasında “Şərq-Qərb” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert Ərəstun Oruclu bunları nəzərə çatdırıb:
“Sözün düzü, mənə elə gəlir ki, Zəngəzur dəhlizi artıq öz əhəmiyyətini itirməkdədir. Özəlliklə də məhz o “Bir yol-bir kəmər” layihəsi çərçivəsində. Düzdü, Çinin bu dəhlizə marağı tam itməyib. Amma Avropa Birliyi ilə Mərkəzi Asiya ölkələri arasında imzalanan son saziş onu istisna eləmir ki, “Şərq-Qərb” dəhlizinin İran üzərindən Ərəbistan dənizinə çıxmaqla icrası da mümkündür. Və xatırlayırsınızsa, iki il öncə Avropa Birliyi, Hindistan, ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanı belə bir saziş imzalamışdılar ki, Ərəbistan dənizindən Hindistan-Yaxın Şərq-Avropa dəhlizi keçiriləcək və bunun ardınca “HƏMAS”-İsrail savaşı başladı. Məlum məsələdir ki, həmin savaşla o memorandumun imzalanması arasında birbaşa əlaqə var idi...
Çin adətən dənizlərə yol axtarır. Çünki dənizlər daşımalar baxımından daha təhlükəsizdir. Və ümumiyyətlə, yalnız Çin deyil, bu gün biz baxsaq, görərik ki, istər ABŞ-ın Panama kanalı iddiası, istər Qrenlandiya iddiası – hamısı məhz dəniz daşımalarına üstünlük verilməsilə əlaqəlidir. Amerika ilə Çin arasında Cənubi Çin dənizi yolları uğrunda yarışma, yaxud mübarizə də- bunlar hamısı göstərir ki, dənizlərə üstünlük verilir. Və bu da təbiidir, dəniz daşımaları həm daha az təhlükəli, həm də daha ucuz başa gələndir. Bu mənada əgər Çin-Avropa yolu Mərkəzi Asiya-İran üzərindən çəkilərsə, bu halda Orta Dəhlizin rolu xeylu dərəcədə azalır. Üstəlik də, bütün bu prosesin iştirakçıları bir şeyi də yaxşı anlayır ki, Azərbaycan-Ermənistan sülh sazişi imzalanmayınca Orta Dəhlizin işləməsi mümkün deyil və bundan başqa onun bir parçası kimi Zəngəzur dəhlizinin açılması da ləngiyəcəkdir. Düzdü, Orta Dəhliz Gürcüstan üzərindən də keçə bilər. Amma burada Rusiya faktoru var. Çünki Rusiya bütün bu yolların onun nəzarəti, onun iradəsindən kənar keçməsini heç cür qəbul etmək fikrində deyil. Və çox güman ki, məhz bu səbəbdən Orta Dəhliz üzərindəki mübahisələr davam etməkdədir...
Böyük Britaniyanın Zəngəzur dəhlizinin açılmasını istəyib-istəməməsinə gəlincə, bunu söyləmək bir qədər çətindir. Ona görə ki, Şərq-Qərb yolunun açılmasında Böyük Britaniyadan daha çox Avropa Birliyi maraqlıdır. Böyük Britaniyanın Ermənistandakı səfirinin tarixi Zəngəzur ərazisinə gəlişi isə, hesab edirəm ki, birbaşa Orta Dəhliz- Zəngəzur dəhlizi məsələsi ilə bağlı deyil. Bilirik ki, Cənubi Qafqaza təsir uğrunda mübarizə aparan bütün qlobal güclər özlərini məhz Zəngəzurda göstərməyə çalışır. Və Zəngəzur da hal-hazırda Cənubi Qafqazda ən ciddi əhəmiyyət kəsb edən açar nöqtədir. Diqqət edirsizsə, son dövrdə İran da, Amerika da Zəngəzurda təlimlər keçir. Türkiyə ilə Ermənistan arasında Zəngəzur yoluyla bağlı danışıqlar gedir. Və s. Ancaq Cənubi Qafqazda Rusiya faktoru var. Hesab edirəm ki, məhz bu faktora görə Orta Dəhlizin əhəmiyyəti önə çəkilmir. Çünki Rusiya istənilən halda həmin layihəyə mane ola bilər. Yəni burada hər şey qeyri-müəyyəndir. Ona görə də Zəngəzur dəhlizi haqda birmənalı fikir söyləmək çox çətindir...”
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • “Xəzər Avtonəqliyyat” ASC-nin səhmdarları - TOPLANIR
Bu gün, 00:05 |
|
|
|
| • Azərbaycanın çay şirkətində yığıncaq olacaq
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
| • Fransa tarixə tüpürdü: - Qələbəni qazananı yox, xoşuna gələni dəvət etdi
Dünən, 19:00 |
|
|
|
| • "Xaçmaz-Şərab” ASC-nin səhmdarlarının növbəti ümumi yığıncağı keçiriləcək
Dünən, 18:58 |
|
|
|
| • “İlham Əliyevin 9 may paradına getməmək haqda qərarı doğru və təqdirəlayiq addımdı, amma..." - Mirmahmud Mirəlioğlu
Dünən, 18:00 |
|
|
|
| • "Onun Xalq Teatrı vardı və mən həmin teatrın üzvü olmuşam"
Dünən, 17:51 |
|
|
|
| • Azərbaycan neftin ucuzlaşmasına necə HAZIRLAŞIR... - ARAŞDIRMA
Dünən, 17:48 |
|
|
|
| • Mövzu yanlış anlaşılır, məsələ hüquqi müstəvidə tamam başqa məzmun daşıyır - AKTUAL
Dünən, 17:45 |
|
|
|
| • Bakıda Almaniya və Rusiya arasında gizli görüş keçirilib? - KİV
Dünən, 17:43 |
|
|
|
| • Pakistanda müharibə hazırlığı: - Xəstəxanalar yüksək hazırlıq vəziyyətinə gətirildi
Dünən, 17:23 |
|
|
|
| • Şiraz Ermənistan şəhəri ilə “qardaşlaşacaq”
Dünən, 16:35 |
|
|
|
| • "Vasif Məhərrəmlinin yaşayışı məndən əskik deyil"
Dünən, 16:22 |
|
|
|
| • Naxçıvanda 13 milyona sağlamlıq mərkəzi tikiləcək - TENDER KEÇİRİLİR
Dünən, 16:17 |
|
|
|
| • Nazirlik “Xarıbülbül” Festivalının keçirilməsi üçün bu şirkətə 1,9 milyon manat verəcək - DETALLAR
Dünən, 15:32 |
|
|
|
| • Saleh Məmmədov rəisi işdən çıxarıb yerinə oğlunu təyin etdi - ƏMR
Dünən, 15:30 |
|
|
|
| • PKK bu gün özünü ləğv etdiyini elan edə bilər - “Middle East Eye”
Dünən, 15:20 |
|
|
|
| • “Deyirdilər ki, Yaşar Firəngizlə oynadı, onu qucaqladı, qısqanmırdım...”
Dünən, 15:02 |
|
|
|
| • Rusiya niyə qələbəni özününküləşdirir? - 80 illik yubileylə bağlı düşüncələr
Dünən, 14:10 |
|
|
|
| • Ümidlər ƏDV-yə idi, o da azaldı… - AKTUAL
Dünən, 14:02 |
|
|
|
| • Zatulinin boş “hədəsi”: Bu dəfə Ramil Səfərovu xatırladıb - “NEWS.am”
Dünən, 14:00 |
|
|
|
| • Azərbaycanda müalicə mərkəzi yenidən təşkil olunur - MMC-YƏ ÇEVRİLİR
Dünən, 13:58 |
|
|
|
| • Tofiq İsmayılovun oğlunun istintaqı başa çatdı - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 13:03 |
|
|
|
| • “Əliyev parada ona görə getmədi ki...” – Zatulin yenə “qəzəblənib”
Dünən, 12:58 |
|
|
|
| • "Həmin çəkilişə görə nişanım qayıtdı"
Dünən, 12:54 |
|
|
|
| • Qələbə yürüşünün iştirakçıları saxlanıldı
Dünən, 12:52 |
|
|
|
| • Dəli, yoxsa dahi? - SUAL BUDUR... BU!
Dünən, 12:48 |
|
|
|
| • Taksi lüks xidmətdir, ondan yalnız imkanlı insanlar istifadə etməlidir -İqtisadçıdan ilginc açıqlama
Dünən, 12:44 |
|
|
|
| • Hindistanla Pakistan arasında nüvə müharibəsi olacaq? - Astroloqdan ŞOK PROQNOZ
Dünən, 12:37 |
|
|
|
| • Sərkisyandan Şuşa ilə bağlı təxribatçı suala təpki: - EHTİYATLI OLUN!
Dünən, 12:35 |
|
|
|
| • Nadir Qafarzadə toyda aşıqla əlbəyaxa olub - İDDİA
Dünən, 12:31 |
|
|
|
| • Ramiz Mehdiyevin qızı "Baku Oksford Məktəbi" ilə bağlı davadan GERİ DURMUR - Ali Məhkəməyə üz tutub
Dünən, 12:24 |
|
|
|
| • İlham Əliyevi haqlı edən DAHA İKİ MÜHÜM SƏBƏB... - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 12:22 |
|
|
|
| • "60 yaşın heç bir ağırlığı, məsuliyyəti yoxdur"
Dünən, 12:15 |
|
|
|
| • Kobaxidze Avropa Siyasi Sammitində iştirak edəcək
Dünən, 12:10 |
|
|
|
| • Piyadalar nə etsin: UÇSUNLARMI? - AYNA-nın PARKİNQ XAOSU...
Dünən, 12:09 |
|
|
|
| • Azərbaycan hərbçiləri Moskvada Qələbə paradında keçid edib - VİDEO
Dünən, 12:00 |
|
|
|
| • Zehinlər uğrunda savaş: - Azərbaycan ideoloji hücumlara necə cavab verir
Dünən, 11:58 |
|
|
|
| • “Ölkədə kino çəkilmirsə bu İncəsənət universitetinin günahıdır ki, yetişdirdiyi tələbələr işsiz qalır?” - ETİRAZ
Dünən, 11:54 |
|
|
|
| • İlham Əliyevin parad qərarı Bakıdan Moskvaya diplomatik etiraz siqnalıdır - Başqa cür ola da bilməz...
Dünən, 11:49 |
|
|
|
| • SEPAH yenə hədələyir: - “Vuracağıq”
Dünən, 11:46 |
|
|
|
| • Strateji tərəfdaşlığın yeni istiqamətləri - İsrafil Kərimovun yazısı
Dünən, 11:43 |
|
|
|
| • Bakının Qələbə qüruru, İrəvanın xəyanət ağrısı
Dünən, 11:37 |
|
|
|
| • 20 manatlıq şirkət necə milyonluq tenderin qalibi olur: İcbari Tibbi Sığortanın 3 "dostu" - İcazə verin şübhələnək...
Dünən, 11:30 |
|
|
|
| • “Ələt Avtobus Təmiri” ASC-nin səhmdarları - TOPLANIR
Dünən, 11:23 |
|
|
|
| • Tarixin yaddaşında əbədi iz qoyan dahi şəxsiyyət - ANIM
Dünən, 11:18 |
|
|
|
| • AZAL-ın Bakı-Moskva reysləri bərpa olunub - DİQQƏT
Dünən, 11:03 |
|
|
|
| • ARDNŞ SOCAR-a dönüşəndən bəri DİLİMİZƏ BASQI VAR... - NHMT sədrindən UYARI
Dünən, 10:58 |
|
|
|
| • Ermənistanı qorxuya salan Gümrü müqaviləsi
Dünən, 10:51 |
|
|
|
| • Manatı NƏ GÖZLƏYİR?
Dünən, 10:45 |
|
|
|
| • SOCAR-da KADR ÇATIŞMAZLIĞI VAR! - Yeni idarə rəisi niyə hansısa MMC-də müavin postunda saxlanılır ki?
Dünən, 10:34 |
|
|
|
|
