ABŞ kəşfiyyatı 6 diplomatı İrandan necə qaçırdı? – Əməliyyatın DETALLARI
Tarix: 11-07-2022, 09:13 | Çap et
1979-cu ildə ABŞ Prezidenti Cimmi Karterin İran şahı Rza Pəhləviyə ölkəsində sığınacaq verməsi islam inqilabçıları tərəfindən sərt narazılıqla qarşılandı. İnqilabçılar noyabrın 4-də Amerika liderinin bu addımına cavab olaraq Tehrandakı ABŞ səfirliyinə hücum etdilər. Hadisələr nəticəsində səfirlik iştirkaçılarından 52 nəfər girov götürüldü.
Qaçmağı bacaran 6 nəfərin hekayəsi isə sonradan filmlərə mövzu olacaq formada cərəyan etdi.
Basqından canını qurtarmağı bacaran 6 səfirlik işçisi qaçaraq Kanada səfiri Ken Taylorun evinə sığınır. ABŞ hökuməti isə vaxt itirmədən həmin şəxslərin ölkəyə qaytarılması planı üzərində işləməyə başlayır.
Lakin zaman məhdud idi. Çünki İran xüsusi xidmət orqanları həmin şəxslərin qaçdığından xəbərdar idi və bütün diqqətlər onların axtarışlarına yönəlmişdi. Həmin şəxsləri gözləyən cəza isə bəlli idi: Edam.
Qurtarış üçün CİA-nın (Mərkəzi Kəşfiyyat Bürosu) plan variantları həddən artıq çox, diplomatların həyatı üçün təhlükə ehtimalı da bir o qədər böyük idi. Sonda təsdiqlənən plansa təklif olunanlardan ən ağılasığmazı idi.
Əməliyyatı həyata keçirmək planın müəllifi olan CİA agenti Toni Mendezə tapşırılmışdı. Plansa bu cür idi:
Mendez Kanada pasportu ilə kino çəkmək bəhanəsiylə İrana səfər edib, Kanada səfirliyilə əlaqəyə keçməlidi idi. Daha sonra hazırlanan 6 saxta Kanada pasportu ilə həmin şəxslər ölkədən çıxarılmalı idi.
Plan hərtərəfli hazırlanmış, ən xırda detallar belə nəzərə alınmışdı. Plan qəbul olunan kimi, artıq çəkilməsi nəzərdə tutulan filmlə bağlı işlərə başlanıldı, reklam afişləri KİV-lərdə yayımlandı. Ssenari müəllifi kimi dünya şöhrətli Stiven Spilberq, filmin adı kimi isə “ARQO” seçildi. Film o qədər uğurla reklam edildi ki, artıq izləyicilər həyəcanla ARQO-nun yolunu gözləməyə başladılar.
Daha sonra isə planın İran hissəsi həyata keçirilməyə başlandı. Toni Mendez yalnız bundan sonra İrana yola düşdü. Mendez ilk olaraq İranın mədəniyyət naziri ilə görüşüb, film ssenarisini ona təqdim edib, çəkilişlər üçün uyğun yerlər axtardığını bildirdi.
Mendez Kanada səfirliyinə gələrək, diplomatlarla görüşüb, planı onlara izah edir. Təbii ki, planın təhlükəli olması diplomatları qorxudur. Lakin başqa çarələrinin olmadığını başa düşdükdən sonra razılaşmağa məcbur olurlar.
Daha sonra isə diplomatlar yeni kimliklərinə bürünməli olurlar. Mendezə məlum idi ki, hüquq-mühafizə orqanlarının ən xırda şübhəsi ciddi sorğu-sualla və özü də daxil olmaqla 7 nəfərin edamına səbəb olacaq.
Lakin bir neçə günlük hazırlıqlardan sonra Mendez diplomatlarla birlikdə Tehran aeroportuna gəlməyi bacarır.
Onları Kanadaya İsveçrəyə məxsus “Swiss Airlines”ə məxsus təyyarə çatdırmalı idi. Və plan uğurla başa çatır. İran xüsusi xidmət orqanları 6 amerikalının ölkədən çıxdığını yalnız onlar təyyarədə olarkən öyrənirlər. Və, təbii ki, artıq gec idi.
Digər 52 girov 1981-ci ildə ABŞ-a qaytarılır. “ARQO” əməliyyatı isə 1997-ci ilə qədər ictimaiyyətdən gizli saxlanılır. Yalnız həmin ildə Ağ Evin sahibi Bill Klinton əməliyyat dosyesinin gizliliyini ləğv edir.
Toni Mendez 2007-ci ildə yazdığı kitabında sözügedən əməliyyatla bağlı xatirələrinə yer verib. 2012-ci ildə isə Corc Kluninin rejissoru, Ben Aflekin baş rol müəllifi olduğu “ARQO” filmi çəkilib. Film 3 kateqoriyada Oskar mükafatına layiq görülüb.
Murad Əhmədov, Bizim.Media
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Paytaxt küçələri yenidən yuyuldu
Bu gün, 12:00 |
|
|
|
| • "İsrail İrana qarşı cadu və cinlərdən də istifadə edib..." -TEHRAN MERİ
Bu gün, 09:22 |
|
|
|
| • "Allaha şükür, müsəlmanıq, İslama qarşı bir sözümüz yoxdur" - Sabir Rüstəmxanlı
Bu gün, 09:19 |
|
|
|
| • Birbaşa, ikitərəfli müzakirələrin aparılması nəticə verəcək - GÖZLƏNTİ
Bu gün, 08:37 |
|
|
|
| • Böyük sülhə daha neçə zirvə qaldı? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 08:34 |
|
|
|
| • İrəvan Bakı ilə “birləşir”: Paşinyan razılaşdı, dəhlizlə bağlı kontur cızıldı - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 08:32 |
|
|
|
| • Çinin okeandakı fəaliyyəti: - ABŞ-la qarşıdurmaya hazırlıq...
Bu gün, 08:30 |
|
|
|
| • Azərbaycan və Ermənistanın indi ortaq bir rəqibi var - Rusiya bölgəni tamamilə itirəcəkmi?
Bu gün, 08:28 |
|
|
|
| • "Orta məktəb müəllimi öz ixtisası üzrə magistr dərəcəsinə də sahib olmalıdır" - ÇÜNKİ...
Bu gün, 07:32 |
|
|
|
| • Dollarla bağlı təhlükə: vəziyyət dəyişir – Üç mühüm məqam
Bu gün, 07:29 |
|
|
|
| • Putin Ukraynada nüvə silahından istifadə etməyi düşünür - “The Telegraph”
Bu gün, 07:26 |
|
|
|
| • Zəngəzur dəhlizi uğrunda əsl savaş gedir... - BELƏ DAVAM EDƏRSƏ...
Bu gün, 06:48 |
|
|
|
| • Qoşqar Təhməzlinin elə özü TƏHLÜKƏDİR - FAKT BUDUR!
Bu gün, 06:45 |
|
|
|
| • Dövlət qurumu 8 milyona nələr alacaq? - SİYAHI, DETALLAR
Bu gün, 06:41 |
|
|
|
| • Zəfər Qurbanov Heydər Əliyev fondunun qurduğunu BELƏ DAĞITDI - milyonlarla pul xərclənmişdi...
Bu gün, 06:22 |
|
|
|
| • Bakıdan Moskvanı qorxuya salan həmləalındı – Buna görə ermənilər hədəfə
Bu gün, 06:15 |
|
|
|
| • Rubio NATO ölkələrini Ukraynaya silah tədarükünə çağırıb - KİV
Bu gün, 06:12 |
|
|
|
| • Qorxulu xəbərlər yayılır: Ekspertlər qiyməti 250 manatadək qaldırıb - Görünəni odur ki...
Bu gün, 05:31 |
|
|
|
| • “Azərbaycan Beynəlxalq Bankı” adamı belə soyur - GİLEY
Bu gün, 05:29 |
|
|
|
| • Bəlkə biz də rus malını BOYKOT EDƏK? - Elə gətirdikləri toyuq əti...
Bu gün, 05:25 |
|
|
|
| • Daha bir həkim-dələduz PEYDA OLUB: Diş əkir, diş çəkir... - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 05:22 |
|
|
|
| • Rus dilində tədris buna görə ləğv olunacaq - AÇIQLAMA
Bu gün, 05:16 |
|
|
|
| • Düyməyə basıldı: Revanşistlər təxribata başladı - AKTUAL
Bu gün, 05:14 |
|
|
|
| • Xaraba günə qalan Ağstafa... - VİDEOFAKT
Bu gün, 05:11 |
|
|
|
| • "İmtahandan keçməyən müəllimin yerinə savadsızını gətirmək cəmiyyəti geriyə aparır" - Şahlar Əsgərovdan ETİRAZ
Bu gün, 05:05 |
|
|
|
| • Sumqayıtda kürəkən öz qayınatasını öldürüb - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 05:02 |
|
|
|
| • "Artıq 1 ildir sənədlər Nazirlər Kabinetinə göndərilmir...." - AXI NİYƏ?..
Bu gün, 04:58 |
|
|
|
| • "Kimdir bu şirkətin rəhbəri?" - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 04:55 |
|
|
|
| • Ermənistan əgər Azərbaycana yenidən ərazi iddiaları qaldırsa... - ŞƏRH
Bu gün, 04:38 |
|
|
|
| • Rusiya Avropaya hücuma hazırlaşır: 2026-2027-ci illərdə... - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 04:35 |
|
|
|
| • "Onlar əfv olunacaq, yoxsa cəzalandırılacaq?.." - Etibar Məmmədov
Bu gün, 04:30 |
|
|
|
| • "Baxırsan, amma son dəfə..."
Bu gün, 04:25 |
|
|
|
| • Tovuz döyüşlərindən 5 il ötür - UNUTMARIQ!
Bu gün, 01:56 |
|
|
|
| • PKK silahını ona görə yandırır ki... - AKTUAL
Dünən, 18:01 |
|
|
|
| • Qabil Məmmədovun məhkəməsi BAŞLADI - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 17:58 |
|
|
|
| • Məhərrəmliklə bağlı vəziyyət dəyişdi – Nə baş verir?
Dünən, 17:55 |
|
|
|
| • Mərkəzi Bank bu şirkətə yarım milyondan çox pul ödədi - TENDER NƏTİCƏSİ
Dünən, 17:47 |
|
|
|
| • Dövlətin dərman pulları kimlərə gedir? - ARAŞDIRMA
Dünən, 17:46 |
|
|
|
| • Aqrar Tədarük və Təchizatın rəhbərlərindən biri vəzifəsindən ayrılıb - BUNDAN SONRA...
Dünən, 17:42 |
|
|
|
| • 10 milyon manatlıq tikinti tenderinə maraq göstərən olmadı - TENDER LƏĞV EDİLDİ
Dünən, 17:40 |
|
|
|
| • Xalq artisti TƏƏSSÜFLƏNDİ - “Sənət yox, pul arxasınca gedirlər”
Dünən, 17:37 |
|
|
|
| • Rusiya Ukraynaya hava zərbələrini niyə intensivləşdirib? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Dünən, 17:32 |
|
|
|
| • “Autsorsinq” Zəngəzur dəhlizinə nə vəd edir? - 12 BƏND
Dünən, 17:27 |
|
|
|
| • Həyasızlığın pik həddi və ya Moskalkovanın absurd ittihamları
Dünən, 17:25 |
|
|
|
| • Məhkəmə dövlətə 3 milyondan çox borcu olan iki şirkət rəhbərinə niyə şərti cəza verdi? - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 17:19 |
|
|
|
| • Bu universitetin prorektoru vəzifəsindən azad olundu - FOTO
Dünən, 17:15 |
|
|
|
| • "Balaəli özünə pullu sponsor axtarır" - Yaşar Qafanlı
Dünən, 17:12 |
|
|
|
| • Ruslar etiraf etdilər: - Dərman almağa pul tapa bilmirik
Dünən, 17:08 |
|
|
|
| • "Mənim pulum 1 il orada qaldı, axırda 4 manat 20 qəpik pul verdilər..." - ÖZBAŞINALIQ...
Dünən, 17:00 |
|
|
|
| • “Sinəsini açana Xalq artisti adı verirlər” – Tanınmış sənətkardan qalmaqallı açıqlama
Dünən, 16:50 |
|
|
|
|
