Rusiyanın İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili Tatyana Moskalkova Azərbaycanın həbsdə olan Rusiya vətəndaşlarına qarşı “həddindən artıq və ədalətsiz sərtlik göstərdiyinə” görə narahatlıq ifadə edərək, bir daha yumşaq desək, “seçilmiş insanlıq” nümayiş etdirmək qərarına gəlib. Bəyanatda deyilir ki, “Azərbaycan saxlanılan rusiyalıların saxlanma şəraiti ilə bağlı aparılan istintaqın nəticələrini təqdim etməyib” və guya “onlara seçdikləri vəkillərlə görüşə şərait yaratmayıb”.

Təbii ki, ölkəmiz bu məsələ ilə bağlı bütün lazımi məlumatları verəcək: Bakının lazım bildiyi həcmdə və lazım bildiyi vaxtda. Rusiya Federasiyasından ölkəmizə nəyi, necə və nə vaxt edəcəyini söyləmək cəhdləri nəinki yersizdir, həm də əks nəticə verir. Onlar haqlı olaraq saxlanılan rusların işi üzrə istintaqın obyektiv gedişinə təsir etmək cəhdi kimi qəbul edilir.

Eyni zamanda, Moskalkovanın dediklərini, yumşaq desək, yersiz edən bir sıra faktları da xatırlatmağa ehtiyac var. Və ondan başlamalıyıq ki, Moskalkova bütün “insanlığına” baxmayaraq, Rusiyanın özünün milli azlıqların, xüsusən də Mərkəzi Asiya və Cənubi Qafqazın nümayəndələrinə qarşı illərdir apardığı sistemli, qəddar, ayrı-seçkilik siyasəti haqqında bir kəlmə də demir.

Bu arada, söhbət təkcə son hadisələrdən getmir, məsələn, Yekaterinburqda Azərbaycan diasporunun nümayəndələrinin kütləvi şəkildə saxlanılması, bu zaman döyülmə, işgəncə, şantaj və hətta biri Azərbaycan vətəndaşı olan iki Səfərov qardaşının ölümü ilə nəticələnən hadisələrdən gedir. Hər şey, necə deyərlər, daha geniş və dərindir.

Belə ki, 2024-cü ilin martında “Crocus Siti Hall”da baş verən terror aktından sonra Rusiya təhlükəsizlik qüvvələri miqrant icmalarında - xüsusilə tacik, özbək və azərbaycanlılara qarşı əsl terror törədib. Onlarla elektrik cərəyanı ilə işgəncə, zorla təraş, alçaldılma, psixoloji təzyiq və vəkil hüququndan məhrumetmə ilə bağlı məlumatlar yayılıb. Moskvada, Sankt-Peterburqda, Yekaterinburqda, Kazanda - hər yerdə qeyri-slavyan görünüşlü insanlara basqınlar edilirdi. Moskalkova o zaman harada idi?

Ümumiyyətlə, Rusiyanın deportasiya təcrübəsinin repressiya alətinə çevrildiyi çoxdan bəllidir. İnsanlar məhkəməsiz və istintaqsız ölkədən çıxarılır - çox vaxt hətta hüquqi statusu olanlar da. Sonunu dəmir barmaqlıqlar arxasına qoymaq üçün “tacikə bənzəmək” və ya “şübhəli ləhcə ilə danışmaq” kifayətdir. Rusiyada uzun müddət istifadə edilən “Qafqaz millətindən olan şəxs” ifadəsinin özü də ksenofobiyanın və irqçiliyin geniş yayılmasının açıq sübutudur.

Ancaq bu, hamısı deyil. Rusiya Dövlət Dumasının Pyotr Tolstoy kimi deputatlarının Mərkəzi Asiya və Qafqazdan olan insanları “cinayətkar etnik qruplar” adlandıran bəyanatları Moskalkova tərəfindən zərrə qədər də olsa tənqid edilmir. O bu bəyanatları heç vaxt qınamayıb, baxmayaraq ki, bu, Rusiya Federasiyasının guya əməl etdiyi bütün beynəlxalq standartlara zidd olan birbaşa qızışdırıcı ritorikadır.

Onu da əlavə edək ki, onilliklər ərzində rus populyar mədəniyyəti bir qafqazlı və ya orta asiyalının cinayətkar obrazını formalaşdırır. Onlarla filmdə onlar “cinayətin üzü”, “silahlı çurka” və ya “bazar alverçisi”dir. Bu, təkcə damğalama deyil - bu, rusların şüuraltına bütün qeyri-slavyanların düşmən olması fikrini aşılayan mədəni zorakılıqdır. Moskalkova bütün bunları pisləyibmi? Əlbəttə, yox.

Amma bu da hamısı deyil. Azərbaycanın “qəddarlığını” pisləyən insan haqlarının müdafiəsinə birbaşa cavabdeh olan Moskalkova heç vaxt Rusiya ordusunun Ukraynada törətdiyi vəhşilikləri etiraf etməyib. Söhbət işgəncələrdən, kütləvi güllələnmələrdən, zorlamalardan, uşaqların deportasiyasından, şəhərlərin, infrastrukturun dağıdılmasından gedir. Bu “həddindən artıq qəddarlıq” deyil, bunlar müharibə cinayətləridir.

Təəccüblüdür ki, onilliklər boyu ombudsman işləmiş bir adam bu cür dəhşətli riyakarlığı necə qoruyub saxlaya bilir?! Axı Moskalkova sadəcə müşahidəçi deyil, o miqrantların ikinci dərəcəli vətəndaş olduğu, qafqazlıların defolt olaraq ən yaxşı halda şübhəli olduğu, Rusiya dövlətinin hərəkətlərinə qarşı istənilən ağlabatan tənqidin cinayət olduğu bir sistemin şərikidir.

Tamamilə göz qabağındadır ki, Moskva öz vətəndaşlarına hörmətlə yanaşmağı istəyirsə, öz vətəndaşlarına, o cümlədən azərbaycanlı, özbək, türkmən və digər millətlərə hörmətlə davranmalıdır. Moskalkova isə başqalarını “həddindən artıq sərtlikdə” ittiham etməzdən əvvəl Rusiyanın özündə milyonlarla qeyri-rusun məruz qaldığı sonsuz zorakılıq, alçaldılma və ayrı-seçkilik hallarına nəzər salmalıdır.

Və əsas məsələ: 21-ci əsrin ən amansız müharibəsini başladan ölkə yad əraziləri işğal edir, soyur, zorlayır, zəbt edirsə, onun ombudsmanının insanlıqdan danışmağa mənəvi haqqı yoxdur. Müvafiq olaraq, susmaq Moskalkovanın həm Rusiyada, həm də dünyada insan haqları uğrunda mübarizəyə verdiyi ən yaxşı töhfədir.

AYNA.az