“Yeni Konstitusiyaya ehtiyac yoxdur, amma olacaqsa, Vətən müharibəsinə uyğun olmalıdır”
Tarix: 13-02-2021, 08:28 | Çap et
“Əslində, Türkiyədə yeni Konstitusiyanın hazırlanmasına bu gün o qədər də ehtiyac yoxdur. Türkiyə bu gün xarici təhdidlərlə üz-üzədir, həm də ciddi iqtisadi dəyişikliyə məruz qalır. Ona görə də bu gün Türkiyə bu iki problemə daha çox köklənməli və tədbirlər almalıdır”.
Bunu AYNA-ya açıqlamasında türkiyəli politoloq, tarixçi Mehmet Perinçek, Türkiyədə yeni Konstitusiya dəyişiklikləri ilə bağlı müzakirələrə münasibət bildirərkən deyib. Onun sözlərinə görə, sözügedən problemlər Konstitusiyadan qaynaqlanmır və Türkiyənin Konstitusiyası yeni dəyişdirilib.
“Ona görə də Türkiyə bu gün yeni Konstitusiya müzakirələrindən daha çox iqtisadi problemlərə və xarici təhdidlərə daha çox istiqamətlənməlidir. Amma mütləq yeni bir Konstitusiya ərsəyə gələcəksə, Türkiyənin Konstitusiya dəyişikliyi təcrübəsindən faydalanmaq lazımdır. Xüsusən də Türkiyənin bir vaxtlar apardığı istiqlal və azadlıq mübarizələri 1876-cı il inqilabına və nəticədə yeni Konstitusiyanın hazırlanmasına yol açmışdı”, - ekspert bildirib.
Perinçek əlavə edib ki, 1908-ci il inqilabı da Türkiyədə yeni Konstitusiyanın hazrlanmasna gətirib çıxarmışdı: “Daha sonralar da Türkiyədə yeni konstitusiyalar hazırlanıb. Bütün bunlar Türkiyənin milli demokratik inkişaf prosesinin bir parçası idi. Yəni, bir tərəfdən Türkiyənin müstəqilliyini təmin edən, digər tərəfdən isə Türkiyənin daxili vəziyyətini demokratikləşdirən addımlar idi”.
O, yeni Konstitusiyanın da milli demokratik inkişaf prosesinin davamı olmalı olduğunu qeyd edib: “Təbii ki, Türkiyədə qeyd etdiyim prosesləri pozan addımlar da atılıb. Buna missal olaraq 1971-ci ilin 12 martı və 1980-ci ilin 12 sentyabrında həyata keçirilən çevrilişlərdən sonra təsdiqlənən konstitusiyaları göstərmək olar. Çünki həmin konstitusiyalar Türkiyənin milli demokratik inkişaf prosesini baltalayan konstitusiyalar idi. Həmçinin, 2007-2012-ci illərdə də Qərbin həyata keçirdiyi liberal Konstitusiya təşəbbüsləri oldu. Yəni, yeni Konstitusiya olacaqsa, qeyd olunan təcrübəyə söykənməli, 1971, 1980 və 2007-2012-ci illərdəki Konstitusiya təşəbbüslərinin əksinə olmalıdır”.
Tarixçinin sözlərinə görə, hər Konstitusiyanın mahiyyətində qurmaq istənilən dövlətin və cəmiyyətin bir xülasəsi olur: “Ancaq hesab edirəm ki, Türkiyə Konstitusiyasının ən uyğun forması 1937-ci ilin fevral ayında Mustafa Kamal Atatürkün ərsəyə gətirdiyi Konstitusiyanın 2-ci maddəsinə yazdığı formuldur. Həmin maddədə Türkiyə dövlətinin cümhuriyyətçi, milliyəçti, xalqçı, dövlətçi, dünyəvi və inqilabçı olduğu ifadə edilir. Bu 6 formul təbii ki, Türkiyənin həm ehtiyaclarına cavab verir, həm də quruluş fəlsəfəsinə uyğundur”.
“Digər tərəfdən, gələcək zamanda Türkiyənin üzləşdiyi problemləri aşmaq baxımından ciddi bir üstünlük yaradır. Təbii ki, bugünkü Konstitusiya da Türkiyənin demokratik, dünyəvi, sosial və hüquqi dövlət olduğunu ifadə edir. Lakin 1937-ci ildəki Konstitusiyaya əlavə edilən formul daha fərqlidir. Hətta, bugünkü demokratik, dünyəvi, sosial, hüquqi dövlət formulunda müstəqillik vurğusu yoxdur, amma 1937-ci il Konstitusiyasında Türkiyənin milliyətçi olduğu ifadə edilir ki, bu da müstəqilliyi izah etməkdədir”, - politoloq vurğulayıb.
Perinçek düşünür ki, Türiyənin yeni Konstitusiyası Vətən müharibəsi və qarşıdakı sənaye inqilabının gündəminə uyğun olmalıdır: “Türkiyə bu gün Suriyada, Liviyada, hətta Qərb imperializminin ünvanladığı təhdidlərə qarşı Vətən müharibəsi aparır. Bununla birlikdə, yeni sənaye inqilabının astanasındadır. Ona görə də yeni Konstitusiya həm də iqtisadi problemlərinə həlli uyğun formada olmalıdır. Buna uyğun ən yaxşı sistem də parlamentli idarəçilik sistemidir. Çünki parlment hökuməti sistemi Türkiyənin ənənəvi siyasətində var və bu sistem gələcəkdə Türkiyənin problemlərini həll etməsi baxımından işə yaraya bilər”.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • "Parlamentdə deputatlar da var ki, hamısı mənə dəstək verir" - Xalq artisti
Bu gün, 07:17 |
|
|
|
| • Dövlət katibi ABŞ prezidentliyinə namizədin adını açıqladı - FOTO
Bu gün, 07:14 |
|
|
|
| • Ərdoğan Bakıya görə Putinlə danışacaq? – Xankəndidə mesaj verdi, sonra isə…
Bu gün, 07:12 |
|
|
|
| • İsrail ordusu Qəzzaya humanitar yardım göndərdiyini açıqlayıb - KİV
Bu gün, 07:01 |
|
|
|
| • Doğrudanmı, yasda ehsan vermək yasaqlanmalıdır? - AKTUAL
Bu gün, 06:59 |
|
|
|
| • Yoldaş Mikayılovun QUDA SEVGİSİ - Qanun hərləyən kimdir ki...
Bu gün, 06:56 |
|
|
|
| • Bakıdakı RUS AGENTURASI - İLGİNC İDDİALAR
Bu gün, 06:37 |
|
|
|
| • Bir sədr, 9 müşavir, 20 şöbə: “AzerGold”da diqqətçəkən vəzifə bölgüsü - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 06:27 |
|
|
|
| • Meliorasiya İdarəsi ilə Sudan İstifadə Birliyi “sudan çıxmır” - Zərdabda su işində xaos
Bu gün, 06:19 |
|
|
|
| • Mobil telefon təhsilə əngəlmi, fürsətmi? - Baxır, kim nə üçün istifadə edir...
Bu gün, 06:11 |
|
|
|
| • "1 uşaq gəlir, 4 yazın. 3 uşaq gəlir, 5 yazın..." - "Bunu bütün bağçalar belə edir..."
Bu gün, 06:08 |
|
|
|
| • Kreml rusiyalıları YouTube-dan uzaqlaşdıra biləcəkmi?.. - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 06:01 |
|
|
|
| • Putin Rusiya-Azərbaycan gərginliyi haqda niyə susur?.. - “O heç nə deməyəcək...”
Bu gün, 05:59 |
|
|
|
| • Ermənistanda faşizm əleyhinə abidəni sökürlər
Bu gün, 05:55 |
|
|
|
| • Bakıda məsciddə dəhşətli QƏTL: Vətən müharibəsi iştirakçısı SAXLANILDI - FOTO
Bu gün, 05:50 |
|
|
|
| • Bakının daşınmaz əmlak bazarı: Qiymətlər niyə “cib yandırır”? - AKTUAL
Bu gün, 05:46 |
|
|
|
| • Makronla Ərdoğan Qəzzadakı vəziyyəti müzakirə ediblər - "X"
Bu gün, 05:44 |
|
|
|
| • Yeni doktrina formalaşır... - layihə təkcə region deyil, dünya üçün də əhəmiyyətlidir
Bu gün, 05:42 |
|
|
|
| • "Hamı öndə olmaq, daha yaxşısını etmək istəyir"
Dünən, 22:01 |
|
|
|
| • Ermənistanın ticarət dövriyyəsi kəskin şəkildə azaldı
Dünən, 21:59 |
|
|
|
| • İsgəndər Xəlilovdan xəbər var: Rusiya kanallarının hədəfə aldığı iş adamı ailəsi ilə bu ölkədədir - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 21:57 |
|
|
|
| • Dmitri Peskov bu reallıqları çox yaxşı anlayır - AMMA...
Dünən, 18:00 |
|
|
|
| • Tur şirkətlərinin FIRILDAĞI - Onları necə seçək, nələrə fikir verək?
Dünən, 17:02 |
|
|
|
| • Qazaxda Regional Su Meliorasiya Xidmətinin əməkdaşı iş başında ölüb
Dünən, 16:57 |
|
|
|
| • Bakı Kremlə bu jesti də etdi – Sərhədimizə ordu yığan Rusiyanın 3 hədəfi, sonra isə...
Dünən, 16:55 |
|
|
|
| • "Çalışırıq ki, İlyas İsmayılovun siyasi xəttini davam etdirək" - Partiya sədri
Dünən, 16:53 |
|
|
|
| • Şahin İsmayılov Bakının mərkəzində kafe şəbəkəsini genişləndirir - Deputatın “dadlı biznesi”
Dünən, 16:49 |
|
|
|
| • Azərbaycanlıların "tac"landırdığı "qanuni oğru" HAKİM QARŞISINDA
Dünən, 16:43 |
|
|
|
| • Kremlin İrəvandakı emissarları iş başında: - “Naxçıvan dəhlizi” yaradılsın”
Dünən, 16:36 |
|
|
|
| • Bakı və İrəvan bir “cəbhədə” birləşir: 4 ölkə razılaşdı – İranı qorxuya salan plan
Dünən, 16:30 |
|
|
|
| • Ağ Evə qədər uzanan Zəngəzur dəhlizi - GƏLİŞMƏ...
Dünən, 16:28 |
|
|
|
| • Diana Qasparyan barəsində cinayət işi açıldı - KİV
Dünən, 16:26 |
|
|
|
| • "Mixail Qusmanı tək qoymayacağıq" - Ekspert
Dünən, 16:23 |
|
|
|
| • Ermənipərəst konqresmenlərin Trampa məktubu - NƏ ETMƏLİ?
Dünən, 16:15 |
|
|
|
| • 350 manat nizamnamə kapitalı var, 12 milyonluq layihəsi...
Dünən, 15:16 |
|
|
|
| • Məşhur jurnalist işdən ÇIXARILDI - Yeni TƏYİNAT
Dünən, 15:11 |
|
|
|
| • Bir neçə gün əvvəl həbsdən çıxan Fuad Cam vəfat etdi - SƏN DEMƏ...
Dünən, 13:02 |
|
|
|
| • Rusiya Ermənistana ordu yığır: - Paşinyanı devirmək və Azərbaycana qarşı yeni hərbi ssenarini hazırlanır?
Dünən, 13:01 |
|
|
|
| • Zərərçəkən jurnalist xanım prokuror tərəfindən təhdid edilir - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 12:53 |
|
|
|
| • Russayağı DİSKRİMİNASİYA – Kremlin Azərbaycan azarının SƏBƏBİ NƏDİR?
Dünən, 12:50 |
|
|
|
| • Elçibəyin Zəngəzur planı üzə çıxdı: 1993-ci ildə Ankaradakı görüşdə… – Gizlinlər açılır
Dünən, 12:47 |
|
|
|
| • Azərbaycanlı iş adamları Rusiyanı təcili tərk edir – Səbəb
Dünən, 12:40 |
|
|
|
| • Azərbaycanda autizmli uşaqların sayı niyə artır? - BELƏ HARA GEDİRİK?
Dünən, 12:22 |
|
|
|
| • İran səfirindən erməni kimi açıqlama və hədə: - “Sünik – qırmızı xətdir, Ermənistanın mövqeyini dəstəkləyirik”
Dünən, 12:14 |
|
|
|
| • "Rusiya Azərbaycanı öz arxasınca süründürmək istəyir, ancaq bu, qeyri-mümkündür" - deputat
Dünən, 12:11 |
|
|
|
| • Allahverdi Yolçuyev işlə təmin olunmadığını dedi - Məlumatı təkzib etdi
Dünən, 12:10 |
|
|
|
| • Rusiyada çalışan azərbaycanlı alim fotosintez tədqiqatlarında dünya lideri kimi tanındı… - FOTO
Dünən, 12:03 |
|
|
|
| • Naxçıvanda ŞÜBHƏLİ “Elta Development” QSC SEVGİSİ... - Əlli milyona yaxın vəsait ayrıldı
Dünən, 12:00 |
|
|
|
| • “Ədalət”i səngərdə çıxarmışam - 35 illik QƏZET
Dünən, 11:52 |
|
|
|
| • Mənzil bazarında yeni fırıldaqçılar – ev alarkən diqqətli olun
Dünən, 11:49 |
|
|
|
|
