Türkiyə yeni Konstitusiyaya doğru: Fərqli qütblər, təzadlı yanaşmalar - TƏHLİL
Tarix: 6-02-2021, 07:59 | Çap et
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan ölkədə yeni konstitusiyanın hazırlana biləcəyini deyib. Bildirib ki, Türkiyənin yeni konstitusiyasını müzakirə etmək vaxtı çatıb: “Biz buna qarşıdakı dövrdə başlaya bilərik. Proses şəffaf şəkildə həyata keçirilməli və son mətn xalqın qərarına əsasən təqdim edilməlidir”.
Söhbət hansı dəyişikliklərdən gedə bilər və hansı dəyişikliklərə ehtiyac var? Yeni Türkiyə Konstitusiyasında nələr əksini tapacaq?
Mövzunu AYNA-ya şərh edən Türkiyədə yaşayan azərbaycanlı politoloq, “TRT World” telekanalının siyasi analitiki Turan Qafarlının sözlərinə görə, hazırkı Türkiyə Konstitusiyası 1981-ci il dövlət çevrilişdən sonra hazırlanıb və bir neçə dəfə referendumlar vasitəsi ilə dəyişikliyə məruz qalıb: “Əlbəttə ki, Türkiyənin yeni Konstitusiyasını müzakirə etmək və həmişə bu cür müzakirələrə açıq olmaq lazımdır. Bu dəyişikliklər, əsasən ondan ibarət ola bilər ki, Türkiyədə partiyalar haqqında qanun yenidən dəyişilsin, yaxud partiyaların siyasi fəaliyyətləri yenidən nizamlansın və s. Çünki Türkiyədə daha demokratik Konstitusiyanın formalaşmasına hər zaman ehtiyac var və və olacaq”.
“Ancaq bundan əvvəl bir məsələyə baxmaq lazımdır. Məsələn, Türkiyənin hazırkı Konstitusiyası nə qədər mükəmməldir, çatışmazlıq varmı, şərtlərinə nə qədər əməl edilir, yaxud bütün funksiyalar həyata keçirilirmi? Çünki Konstitusiyanın bütün funksiyaları yerinə yetirilsə, yeni Konstitusiyaya da ehtiyac olmaz. Düşünürəm ki, bu məsələlər də müzakirə edilməlidir”, - şərhçi bildirib.
“Digər tərəfdən, bəzi müxalifət partiyaları Konstitusiya dəyişikliyi ilə bağlı açıqlamaya belə arqument gətirirlər ki, hal-hazırda iqtidar və onun ittifaqı istənilər səs limitini yığa bilmir və ona görə növbəti seçkilərdə çətinə düşə bilər ki, səs limitlərinin aşağı endirilməsi üçün Konstitusiyaya dəyişiklik edilə bliər. Həmçinin, müxalif qruplar bu məsələnin gündəmi dəyişmək üçün də ortaya atıldığını iddia edir və əsas problemlərin, əslində Konstitusiya yox, iqtisadiyyat və iqtisadiyyatın inkifaf etdirilməsi ilə bağlı olduğunu deyirlər. Təbii ki, bütün bu fikirlər fərqli siyasi qrupların baxış bucağıdır və düşünürəm ki, hər biri müzakirə edilməlidir”, - Qafarlı vurğulayıb.
O, yeni Konstitusiyanın Türkiyə hökumətinin demokratikləşmə paketi ilə bağlı olub-olmamasına da toxunub: “Məlumdur ki, Bayden Administrasiyası hakimiyyətə gələndə Türkiyə hökuməti onların gəlişinə hazırlaşdığını və Bayden Administrasiyası ilə işləməyə maraqlı olduğunu demişdi. Əlbəttə ki, istənilən hökumət Amerika Birləşmiş Ştatları ilə yaxşı münasibət qurmağa çalışar, üstəlik, bu, yeni və yeni fikirlər gətirən iqtidardırsa. Bu baxımdan da heç bir hakim qüvvə Bayden hakimiyyəti ilə düşmən olmaq istəməz”.
“Lakin mən düşünmürəm ki, bu, birbaşa Bayden hakimiyyəti və onun demokratikləşmə paketi ilə bağlıdır. Çünki Türkiyə hakimiyyəti və vətəndaşları, onsuz da hazırkı Konstitusiyaya əməl etsə, heç bir dəyişikliyə ehtiyac olmaz və Türkiyə çox gözəl bir vəziyyətdə olar. Yəni, Türkiyənin hazırda əsas problemi Konstitusiya yox, iqtisadiyyat və onun inkişaf etdirilməsi ilə bağlı ortaya çıxan əngəllərdir. Təbii ki, Türkiyəyə hər zaman demokratik Konstitusiya lazım olduğu üçün, gələcəkdə də Konstitusiyanı dəyişməyə ehtiyac olacaq”, - həmsöhbətimiz qeyd edib.
Ekspert digər bir məqama da diqqət çəkib: “Çox vaxt bu cür məsələlərin, əsasən gündəmi dəyişməyə hesablandığı vurğulanır. Ona görə də Konstitusiyaya tam mənası ilə əməl edilsə, onsuz da bir çox probemlərin həll olacağı və yalnız bundan sonra yeni Konstitusiyaya ehtiyac olacağı deyilir. Çünki hal-hazırda Türkiyə cəmiyyəti, onsuz da bir çox qütblərə ayrılıb və hər seçki, hər referendum, hər konstitusiya bu cəmiyyəti daha da parçalayır. Lakin bu gün ayrılığa yox, birliyə ehtiyac var. Ona görə də bu birliyi təmin etmədən yeni Konstitusiya dəyişikliyinə getmək, seçki keçirmək yeni provokasiyalara və dolaysı ilə yeni parçalanmaya yol aça bilər ki, bu da hazırkı probemləri daha da artıra bilər. Həmçinin, dollar qalxa, Türk lirəsi enə, iqtisadiyyat daha da eniş edə bilər. Ona görə də əvvəlcə həll edilməsi vacib olan başqa problemlər həll edilməldir deyə düşüşünürəm. Çünki bir daha təkrar edirəm, hal-hazırkı Konstitusiyaya əməl edilsə, onsuz da bir çox probemlər həll edilə bilər”.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Yeni təhlükə: BUĞDA BÖHRANI... - ARAŞDIRMA
Bu gün, 09:43 |
|
|
|
| • Devalvasiyanın qarşısını belə almaq olar - İqtisadçı görün, nə təklif edir
Bu gün, 09:39 |
|
|
|
| • “Rabitə Tikinti” ASC-də yeni sədr və üzvlər seçiləcək
Bu gün, 08:44 |
|
|
|
| • Ərdoğanın bu sözləri Azərbaycanda haqlı narazılıq yaradıb - AKTUAL
Bu gün, 08:06 |
|
|
|
| • Tikinti mafiyaları ilə ORTAQDIR - 1 İLƏ 100 MİLYON
Bu gün, 08:00 |
|
|
|
| • Ermənistanda silaha olan həvəs... - BELƏ DAVAM EDƏRSƏ...
Bu gün, 07:43 |
|
|
|
| • "Narkomaniya bəladır və hədəf də bizim uşaqlar, yeniyetmələr, gənclərdir" - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 07:40 |
|
|
|
| • Alimlik adı almaqdan ötrü 22 min manatlıq macəra - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 07:38 |
|
|
|
| • "Cəmiyyətdə bir çox sahələrdə savadsızlıq həddindən artıq çoxdur" - partiya sədri
Bu gün, 07:31 |
|
|
|
| • Nazirlik BUNDAN İMTİNA ETMƏLİDİR - YOXSA...
Bu gün, 07:28 |
|
|
|
| • Rusiyada sovet əsgərlərinin abidəsini təhqir edən azərbaycanlı saxlanıldı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 07:24 |
|
|
|
| • Əliyevin qatıldığı toplantıda İLK yaşandı – Moskvada alınmamışdı, lakin…
Bu gün, 07:20 |
|
|
|
| • “Avraam Razılaşmaları” Qafqaza gəlir: böyük siyahıda Azərbaycan da var - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 01:14 |
|
|
|
| • Turizm Agentliyi nə etmək istəyir? - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 01:09 |
|
|
|
| • Şərqi Zəngəzur Regional Təhsil İdarəsinin müdiri Fuad Bədəlov İTTİHAM OLUNUR - ÖZBAŞINALIQDA
Bu gün, 01:06 |
|
|
|
| • İki devalvasiyanın dərsi: Kölgə bazarı necə böyüyür? - AKTUAL
Bu gün, 00:57 |
|
|
|
| • Qənirə Paşayevanın büstü hazırlandı - FOTOLAR
Bu gün, 00:48 |
|
|
|
| • Nazirin dostu olan məmur ƏRKÖYÜNLÜK EDİR - Deyir ki, toxunulmazdır...
Bu gün, 00:45 |
|
|
|
| • Robert Köçəryanın atasının azərbaycanlı olması Ermənistanı qarışdırdı - Siyasi xaosun dibi
Bu gün, 00:38 |
|
|
|
| • “Rəhimə xanım bizə bir dəfə zəng vurub dedi ki...” - Hacı İsmayılov
Bu gün, 00:27 |
|
|
|
| • İlham Tahirovdan akademikin təklifinə sərt reaksiya - “Dilimizi korlayan "parazit sözlər"i...”
Bu gün, 00:24 |
|
|
|
| • Bakı və Brüssel arasında balans bərpa olundu -ŞƏRH
Bu gün, 00:21 |
|
|
|
| • ADSEA 8 milyonu hara xərclədi? - Prezidentin açılışını etdiyi yolu görün nə hala saldılar
Bu gün, 00:17 |
|
|
|
| • Deputat, professor dolana bilmirsə, vətəndaş nə etsin? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 00:10 |
|
|
|
| • "Artıq Ermənistan tərəfi faktiki olaraq Azərbaycanın gücünü qəbullanıb..." - FAKT BUDUR!
Bu gün, 00:06 |
|
|
|
| • "Adam heç bilmir ki, necə baş verdi..." - VİDEO
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
| • İsrail və Suriya nümayəndələri Bakıda görüşüb - CNN
Dünən, 23:58 |
|
|
|
| • İmtahanda nə baş verib? - Şagirdlər ağlayaraq çıxdı
Dünən, 23:55 |
|
|
|
| • Leyla Əliyevanın qızı dünya çempionatında finala yüksəldi - FOTO
Dünən, 23:51 |
|
|
|
| • Prezident İlham Əliyevin Zirvə görüşü: - Avropa liderləri Azərbaycanın yeni siyasi reallıqlarını qəbul edir
Dünən, 18:03 |
|
|
|
| • Ermənilər daha bir mahnımızı oğurladı - Xalq artistindən reaksiya (VİDEO)
Dünən, 17:47 |
|
|
|
| • Elçin Quliyev generalı işdən çıxardı
Dünən, 17:44 |
|
|
|
| • Lavrov və Rubio Rusiya-Ukrayna danışıqlarını müzakirə edib - FOTO
Dünən, 17:40 |
|
|
|
| • Qubada yaşayış evi sürüşmə təhlükəsi ilə ÜZ-ÜZƏ – Qəzalı ev niyə təmir olunmur?
Dünən, 12:37 |
|
|
|
| • Rusiya ilə bundan sonra NƏ OLACAQ?
Dünən, 12:28 |
|
|
|
| • Bakı bunu tələb edir – Putin Paşinyana ona görə qəzəbləndi
Dünən, 12:18 |
|
|
|
| • “Tərtər işi”nə görə Ali Məhkəməyə müraciət EDİLDİ - DETALLAR
Dünən, 12:10 |
|
|
|
| • “Mən o kişiyə qulaq asdım, hərəkəti pis hərəkətdir” - Ağsaqqal deputat
Dünən, 12:08 |
|
|
|
| • Sabiq məhkəmə sədrinə 4615 manat pensiya hesablandı - Narazı qaldı
Dünən, 12:04 |
|
|
|
| • Azərbaycanlı aşpaz və kuryer adam OĞURLADI - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 11:33 |
|
|
|
| • Paytaxtda növbəti genişmiqyaslı təmizlik işləri aparılıb - FOTO
Dünən, 11:26 |
|
|
|
| • Qriqoryan Tehranda Əraqçı ilə görüşüb – Ermənistan-İran xəttində yeni mesajlar
Dünən, 11:24 |
|
|
|
| • İstanbulda nəticəsiz görüş və ya “biz ancaq ABŞ-la danışa bilərik”
Dünən, 11:21 |
|
|
|
| • “Putinin tankları palçığa batmasaydı, 5 saata Kiyevdə olardılar” - Tramp
Dünən, 11:13 |
|
|
|
| • Putin Trampla görüşənədək məsələni həll etməlidir: İki yoldan biri ilə - ŞƏRH
Dünən, 11:03 |
|
|
|
| • "O çörək sənə zəhər olsun"
Dünən, 10:58 |
|
|
|
| • “Sülh müqaviləsi imzalanandan sonra Rusiyanın 102-ci bazası Ermənistandan çıxarılacaq...”
Dünən, 10:57 |
|
|
|
| • Paşinyanın azərbaycanlılara dediyi sözlər – Yeni olan yeganə şey…
Dünən, 10:35 |
|
|
|
| • “Vopşe”, “tak çto”, “znaçit” kimi sözləri dilimizin lüğətinə daxil etməliyik - Nizami Cəfərovdan ABSURD TƏKLİF
Dünən, 10:27 |
|
|
|
| • İsrail Bakıda Türkiyə rəsmiləri ilə görüşən generalın adını açıqladı - “Times of İsrael”
Dünən, 10:24 |
|
|
|
|
