Azərbaycanda əhalisi ən az olan kəndlərin siyahısı açıqlanıb.
Bu barədə Dövlət Statistika Komitəsi məlumat yayıb.
Bildirilib ki, ölkədə əhalisi 5 nəfər və daha az olan 7 kənd var.
Belə ki, İsmayıllı rayonunun Gərzə və Pirəqanım kənlərində 1, Dahar və Keşxurd kəndlərinin hər birində 4, Neftçala rayonunun Kürdili kəndində 1, Qızqayıtlı kəndində 2, Ağsu rayonu Kövlüc kəndində 4, Xızı rayonunun Güneyqışlaq kəndində isə 5 nəfər yaşayır.
Əhali sayı az olan kəndlər aşağıdakılardır:
*Xızı rayonunun Vərgah kəndi - 6 nəfər, Təzəkənd kəndi - 12 nəfər, Qızılqanza, Əmbizlər kəndləri - 13 nəfər;
*Yardımlı rayonunun Şələ kəndi - 8 nəfər;
*Daşkəsən rayonunun Çaykənd kəndi - 10 nəfər;
*Siyəzən rayonunun Kolanı, Köhnə Quşçu kəndləri - 10 nəfər, Qərəh kəndi - 11 nəfər;
*Yardımlı rayonunun Musa kəndi - 11 nəfər;
*Ağsu rayonunun Kəndaxan kəndi - 13 nəfər;
*Şabran rayonunun Qaraçaylı kəndi - 13 nəfər, Hacıisgəndərli kəndi - 14 nəfər, Nohurlar kəndi - 15 nəfər.
Göründüyü kimi, kəndlər boşalıb və urbanizasiya çox sürətlə gedir. Bəs kəndlini kəndə qaytarmağın yolu nədir?
Mövzu ilə bağlı “Cebheinfo.az”a açıqlama verən Liberal İqtisadçılar Mərkəzinin sədri Akif Nəsirli bildirib ki, əhalinin rayonlardan ölkənin paytaxtına doğru miqrasiya prosesi 90-cı illərdən başlayıb:
“Sovet sistemi dağıldı, müstəqillik əldə edildi və regionların infrastrukturu, təşkilatı quruluşu dəyişdi, yerində isə heç nə yaranmadı. Əvvəl kolxozlar, sovxozlar vardı. Onlar dağıldı və əmlakı isə özəlləşdirildi.
Nəticədə özəl mülkiyyət sisteminə yadırğamış insanlar müstəqil çalışmağı bacarmadılar. Ona görə də ölkədə kənd təsərrüfatı infrastrukturu məhv oldu. Bu gün kənd təsərrüfatının inkişaf etdiyi bütün ölkələrdə kənd təsərrüfatı fərdi təsərrüfatlar vasitəsilə inkişaf edir. Hazırda Azərbaycanda da fərdi təsərrüfatlar yaradılıb, amma bununla hamı məşğul olmur. Yəni, fərdi təsərrüfatı qurmaq hamıya müəssər olmur.
Üstəlik, fərdi təsərrüfat sahiblərinin əraziləri də çox kiçikdi. Orada da az sayda insan çalışır. Bəziləri isə öz pay torpağında çalışır. Amma əksəriyyət bu işlərlə məşğul ola bilmir. Ona görə də rayonlarda və kəndlərdə işsizlik ciddi problemdir.
Məhz işszlik səbəbindən də əhali rayonlardan ölkənin paytaxtına doğru miqrasiya edir. Bu miqrasiya prosesi 1990-cı illərdən başlayıb bu günə kimi davam edir. Bu prosesin qarşısını almaq üçün demək olar ki, heç bir iş görülmür”.
O bildirib ki, bu gün ölkədə çox ciddi iqtisadi disbalans mövcuddur:
“Belə ki, dövlət büdcəsinin 90 faizi Bakı və ətrafı ərazilər hesabına formalaşır. Bu o deməkdir ki, ölkədə çox ciddi iqtisadi disbalans mövcuddur. Bu disbalansın isə obyektiv və subyektiv səbəbləri var. Məhz disbalans səbəbindən ətraf rayonlarda iş yoxdur. Üstəlik, kəndlərin əksəriyyəti dağlıq ərazidə yerləşir.
Dağlıq ərazidə yerləşən kəndlər Sovet hökuməti dövründə datasiya ilə yaşayıb. Yəni, əhalinin orada qalması üçün xüsusi vəsaitlər ayrılır və güzəştlər verilirdi. Amma bu gün onlar yoxdur. Bildirim ki, Azərbaycanın elə kəndlər var ki, maşın yolu yoxdur. O kəndlərə əhali ya piyada, ya da atla gedir. Bütün bunlar nəzərə alınmalıdır”.
O xatırladıb ki, 2004-cü ildən etibarən icra olunan “Regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqram”larının hədəfi məhz regionların iqtisadi inkişafına nail olmaqdır:
“Amma bu inkişaf proqramı göründüyü kimi özünü doğrultmur. Bu istiqamətdə proqramların yönünü dəyişmək lazımdır. O proqramlar elə tərtib olunmalıdır ki, regionların iqtisadi inkişafını hədəfləsin. İndiki mərhələdə həyata keçirilən proqramlar əsasən, rayon mərkəzlərinin abadlaşdırılması, quruculuq işləri aparılması, park salınması və s. məsələləri əhatə edir. Hesab edirəm ki, bu düzgün yanaşma deyil.
Burada bəzi elementlər bu hədəfə uyğundur. Məsələn, yolların çəkilməsi, elektrik, qaz, internet təminatı və s. Bunlar əhalini ərazilərə bağlayan amillərdir. Amma əhalinin məşğuliyyətinə yönəlik böyük investisiyalar qoyulmalıdır ki, əhali orada özünə iş yeri tapa bilsin.
Məsələn, regionlar hər birində 5-6 emal sexləri yaradılmalıdır. Nəyə görə biz günəbaxan, qarğıdalı və digər bitki yağlarını xaricdən idxal edirik? Biz onları ölkə daxilində becərib istehsal edə bilərik. Belə olan halda əhalinin məşğuliyyəti də genişlənər. İndi bəzi rayonlarda bu cür təşəbbüslər var. Bunlar isə yerli əhali tərəfindən reallaşdırılır. Ona da ciddi maniələr var.
Məsələn, icra hakimiyyəti, vergi, polis və s. Birincisi, bu maniələr aradan qalxmalıdır. İkincisi, bu təşəbbüslərin hərəkətverici qüvvəsi kimi hökumətin proqramı olmalıdır”.
