Azərbaycanda pambıqla baş kəsənlər... - Bu istiqaməti kimlər məhv edib...
Tarix: 29-07-2015, 10:24 | Çap et
Son günlər Azərbaycanda bir zaman ən gəlirli və ən inkişaf etmiş sahələrdən hesab olunan pambıqçılıqla bağlı mənfi statistika ciddi müzakirə mövzusudur. Mətbuatda və iqtisadçılar arasında ölkə pambıqçılığının belə dərin böhran keçirməsinin səbəbləri müzakirə olunur, bununla bağlı müxtəlif mövqelər açıqlanır, araşdırma yazıları dərc edilir.
İndi isə artıq bu məsələdə də bəzi məmurların da korrupsiya maraqlarının həlledici rol oynadığı aydınlaşıb. Belə ki, kənd təsərrüfatı üzrə tanınmış mütəxəssis Vahid Məhərrəmli pambıqçılığın yaşadığı tənəzzülün rəqəmlərdə ifadəsini ortaya qoyub və səbəblərini göstərib: "Dövlət Statistika komitəsinin son məlumatına əsasən 2015 -ci ildə əvvəlki ilə nisbətən pambığın əkin sahəsi 4,1 min hektar azalaraq 18,8 min hektar təşkil edib. Bu o deməkdir ki, yüngül sənayenin əsas xammal bazasını təşkil etməklə yanaşı yüksək əlavə dəyər yaradan çox mühüm bir sahə, pambıqçılıq artıq sıradan çıxarılır. Onu da qeyd etməliyəm ki, 1990-cı ildə indikindən 14 dəfə çox ərazidə, 264 min hektar sahədə pambıq əkini ilə məşğul olunduğu halda, sonrakı illərdə ciddi səbəb olmadan əkin sahələri sürətlə azalmağa başladı. Belə ki, əkin sahəsi 2000-ci ildə 101min hektar, 2005 -ci ildə 112 min hektar, 2010-cü ildə isə 30 min hektara düşdü. Xüsusən 2010 -cu ildə Milli Məclis "Pambıqçılıq haqqında Qanun" qəbul etdikdən sonra bu sahəyə maraq kəskin azalıb. Qeyd olunduğu kimi bu il artıq əkin sahəsi 18,8 min hektara düşüb.
Ölkəmizdə son 80 ildə pambığın əkin sahəsi bu qədər az olmayıb. Əkin sahələrinin ciddi azalması öz növbəsində istehsalın da kəskin azalmasına səbəb olub. Belə ki, 1990-cı ildə pambıq istehsalı 542, 9 min ton olduğu halda beş il sonra bu göstərici 2 dəfə, sonrakı illərdə isə daha çox azalmışdı. Son on ilin istehsal göstəriciləri isə bu sahənin tam bərbad hala düşdüyündən xəbər verir. On il əvvəl, 2005-ci ildə 196,6 min ton pambıq istehsal olunduğu halda keçən il bu göstərici 40,6 min tona düşüb.
Onu da xüsusi qeyd edim ki, Azərbaycanın iqtisadi durumu çətin olan zamanda, 1995 -ci ildə ölkəyə pambığın satışından 116,8 milyon dollar vəsait daxil olduğu halda 2014-ci ildə bu rəqəm 8,2 dəfə azalaraq 14,2 milyon dollar təşkil edib. Keçən əsrin 90-cı illərin ortalarında bu qədər vəsaitin nə dərəcədə ölkə üçün əhəmiyyətli və vacib olduğunu hesabdan başı çıxan adamlar yaxşı dərk edir. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, 1995-ci ildə mahlıcın qiyməti dünya bazarında indi mövcud olan qiymətdən 35 faiz aşağı idi. Son zamanlar kənd təsərrüfatının digər subsektorlarında olduğu kimi bu sahədə də idxala meyillilik artmaqda davam edir. Belə ki, 2014-ci ildə 2,8 milyon ABŞ dolları dəyərində ölkəyə pambıq, 12,9 milyon dollar dəyərində isə pambıq, keçə və toxunmamış materiallar; xüsusi iplik və onlardan alınmış məmulatlar idxal edilmişdir. Pambıq istehsalının inkişafı özü ilə bərabər sənayenin, emal müəssisələrinin yaradılmasına və işləməsinə imkan yaradır. Sovet hökumətinin vaxtında Azərbaycanda bu istiqamətdə bir çox istehsal müəssisələri yaradılmışdı. Təssüflər olsun ki, həmin müəssisələrin əksəriyyəti süni sürətdə "müflis" elan edilərək dağıdıldı və hökumət məmurları tərəfindən dəyər-dəyməzinə mənimsənildi.
Əldə olunan statistik məlumatlara əsasən, hələ 1995 -ci ildə sənaye müəssisələrində 98, 5 min ton mahlıc istehsal olunduğu halda 2013-cü ildə bu rəqəm 8 dəfə azalaraq 12,1 min ton təşkil edib. Pambıq parça istehsalı da Azərbaycanda analoqu olmayan səviyyəyə enib. Belə ki, 1995-ci ildə ölkədə 57,9 milyon kvadrat metr pambıq parça istehsal olunmuşdursa, 2013-cü ildə bu göstərici 52 dəfə azalaraq 1,1 milyon kvadrat metrə enib. Rəqəmlərdən göründüyü kimi, bu məhsulun istehsalının ciddi şəkildə azalması ölkənin bu sahədən əldə etdiyi xarici valyutanın azalması ilə yanaşı, həm də fermerlərin gəlirlərinin azalmasına və sənaye müəssisələrində çalışan çoxlu sayda işçilərin iş yerlərini itirməsinə səbəb olub. Təəssüflər olsun ki, bu hələ son deyil. Belə ki, yuxarıda qeyd etdiyim kimi bu il əvvəlki ilə nisbətən əkin sahəsi 4,1 min hektar azalıb. Bölgələrdən əldə olunan məlumatlar onu deməyə əsas verir ki, bu il pambıqçılıqda məhsuldarlığın aşağı düşəcəyi gözlənilir. Bunu pambıqçılıqla məşğul olan fermerlər maliyyə və su çatışmazlığı ilə əlaqələndirirlər."
Bir sözlə, problemin kökündə məmurların pambıqçılıqla bağlı istehsal müəssisələri ətrafındakı korrupsiya mahiyyətli oyunbazlıqlarının əsas rol oynadığı anlaşılır. Ölkənin ən ciddi aqrar sahələrindən birinin hansısa vəzifəli şəxslərin maraqlarının güdazına getdiyi göz önündədir. Belə məmurların cəzasız qalması isə şübhəsiz, narahatlıq doğurur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Rusiya-Ukrayna müharibəsi də belə başlamışdı - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 07:04 |
|
|
|
| • Məktəb direktoru özünü QOÇU ZƏNN EDİR - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 07:03 |
|
|
|
| • "Bu hərəkətə dözə bilmirəm" - Xalq artisti
Bu gün, 06:45 |
|
|
|
| • "İrəvanla Bakı eyni yolu istəyir, fərq işləmə mexanizmindədir" - deputat
Bu gün, 06:39 |
|
|
|
| • İsrail-İran qarşıdurmasında 5 ən pis ssenari mümkündür - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 06:37 |
|
|
|
| • ABŞ-dən İrandaklı amerikalılara müraciət - Azərbaycanla sərhəddən keçib gəlin
Bu gün, 06:34 |
|
|
|
| • Dünyanı lərzəyə gətirən ölkə haqda bilmədiklərimiz – İsrail niyə bu qədər güclüdür?
Bu gün, 06:29 |
|
|
|
| • İsrail son günlər ABŞ-dən İranla münaqişəyə qoşulmağı xahiş edib - “Axios”
Bu gün, 06:20 |
|
|
|
| • "Ümummilli Liderimiz Heydər Əliyev hakimiyyətə qayıdışı ilə Azərbaycanı inkişaf yoluna qaytardı" - ANIM
Bu gün, 00:56 |
|
|
|
| • Azərbaycanın sülhə nail olmaq istəyini görürük - Paşinyan
Dünən, 23:21 |
|
|
|
| • İran-İsrail müharibəsinin alovu sərhədimizə çatdı: Naxçıvandan raketlər görünür, insanlarımız narahatdır - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 23:15 |
|
|
|
| • İran İsrailə qarşı kütləvi hücum planlaşdırır - IRIB
Dünən, 23:13 |
|
|
|
| • Netanyahunun oğlunun toyu təxirə salındı
Dünən, 18:04 |
|
|
|
| • İran faktiki olaraq Rusiyaya silah və texnologiya verməklə bizə qarşı fəal işləyir - Zelenski
Dünən, 18:01 |
|
|
|
| • Bu gün Bakının 550 küçəsi yuyulub - FOTO
Dünən, 17:17 |
|
|
|
| • İrəvan-Bakı münasibətlərində sürpriz yenilik: - Müharibə iki ölkə arasında sülh yaradır?
Dünən, 17:11 |
|
|
|
| • Azərbaycan Ermənistanın yerinə Avrasiya İqtisadi Birliyinə qoşulacaq? – Rusiyadan ŞƏRH
Dünən, 17:05 |
|
|
|
| • İrandan Rusiyaya yük aparan nəqliyyat vasitəsində 207 kiloqramdan artıq narkotik aşkar edilib - Bu vurhavurda da DİNC DAYANMIRLAR...
Dünən, 16:57 |
|
|
|
| • Kəlbəcərdə 2,5 milyonluq elektrik təchizatı tenderini - BU ŞİRKƏT UDDU
Dünən, 16:43 |
|
|
|
| • İran ABŞ ilə bazar gününə planlaşdırılan nüvə sazişi danışıqlarını ləğv edib
Dünən, 16:34 |
|
|
|
| • İmişli sakini ov tüfəngi ilə qətlə yetirilib
Dünən, 16:32 |
|
|
|
| • Ermənistan Konstitusiyasının preambulasında “Miatsum”a çağırışlar var - Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi
Dünən, 16:29 |
|
|
|
| • İranlı komandirlər burada səhv edib: ŞƏXSİ MESAJLAR üzə çıxdı - ŞOK DETAL
Dünən, 16:18 |
|
|
|
| • AZAL-ın bir sıra reysləri ləğv edilib - DİQQƏT!
Dünən, 16:17 |
|
|
|
| • “Sərhədlərin bağlı saxlanılması həm dövlətçiliyimizin, həm də əhalimizin təhlükəsizliyi üçündür” - deputat
Dünən, 13:45 |
|
|
|
| • Azərbaycan Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı Ermənistanın addım atmasını gözləyir
Dünən, 13:41 |
|
|
|
| • Azərbaycana kömək yox, əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq lazımdır - Prezidentin köməkçisi
Dünən, 13:14 |
|
|
|
| • İran nüvə obyektində zərəri etiraf etdi – Fordoda “məhdud dağıntı”
Dünən, 13:08 |
|
|
|
| • Maliyyə Nazirliyində yeni təyinat olub - BUNDAN SONRA...
Dünən, 13:04 |
|
|
|
| • İran-İsrail gərginliyi və Azərbaycana qarşı dezinformasiya kampaniyası - Bahəddin Həzi yazır
Dünən, 13:02 |
|
|
|
| • "III Dünya savaşının başlayıb-başlamayacağını hadisələrin bir-iki həftə ərzindəki gedişatı göstərəcək...” - Ərəstun Oruclu ŞƏRH EDİR
Dünən, 12:56 |
|
|
|
| • “Nur” çörəyin içindən polietilen paket çıxdı - VİDEO
Dünən, 12:52 |
|
|
|
| • Gecə və səhər bəzi dağlıq ərazilərdə arabir duman olacaq - belə deyirlər...
Dünən, 12:48 |
|
|
|
| • “Bakıdan İrana İsrail agentləri göndərilir” iddiasının hədəfi – Hacıyevdən kritik mesaj
Dünən, 12:43 |
|
|
|
| • SEPAH: Tezliklə İsraili elə bir raketlə vuracağıq ki, dünya şoka düşəcək - Tehran YENƏ HƏDƏLƏDİ
Dünən, 12:37 |
|
|
|
| • “Sevimli dad” və “MilkPro” brendləri satılıb - DETALLAR
Dünən, 12:28 |
|
|
|
| • Polşa Prezidenti İsrail və İran arasındakı gərginliyə görə Sinqapurda qalıb - “Polsat News”
Dünən, 12:19 |
|
|
|
| • İran Hörmüz boğazını gəmilərin keçidi üçün bağladı - KİV
Dünən, 12:16 |
|
|
|
| • Vəziyyət Rusiya üçün getdikcə kritikləşir: - Kreml daha nə qədər mübarizə apara bilər?
Dünən, 11:55 |
|
|
|
| • Tanınmış həkimə qarşı qəsdən belə ifadə veribmiş: “Aramızda problemlər var idi” - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 11:52 |
|
|
|
| • "Mənim üçün çox çətin bir dönəm başlayır"
Dünən, 11:50 |
|
|
|
| • Erməni baş nazir səmimidirsə... - GƏLİŞMƏ
Dünən, 11:42 |
|
|
|
| • Paytaxtda növbəti geniş təmizlik işləri aparılıb - FOTO
Dünən, 11:35 |
|
|
|
| • İranın iki raketi İordaniya və Suriyaya düşüb - 12-ci kanal
Dünən, 11:27 |
|
|
|
| • YENİ QAYDA: Boş qalan mənzillərə görə də kommunal xərclər ödəniləcək... - ODUR Kİ...
Dünən, 11:08 |
|
|
|
| • Elşən Salahovun BATIRDIĞI XƏZƏR... - MALƏSƏF...
Dünən, 11:06 |
|
|
|
| • II Qaregin və Petrosyan Paşinyanın hədəfində - Seçkilərə qədər hər ikisi zərərsizləşdiriləcək
Dünən, 10:55 |
|
|
|
| • Ağdaşda sakinləri TÜSTÜYƏ KİM(LƏR) BOĞUR? - NARAZILIQ VAR...
Dünən, 10:50 |
|
|
|
| • "Sosial şəbəkədə aktiv deyiləm" - Nanə Ağamalıyeva
Dünən, 10:38 |
|
|
|
| • "İranın vurulmasının konkret iki səbəbi var" - Sərdar Cəlaloğlu
Dünən, 10:33 |
|
|
|
|
