ÇÖRƏYİN QİYMƏTİNİ HANSI OLİQARX QALDIRIB?
Tarix: 12-10-2012, 11:57 | Çap et
 QİYMƏT ARTIMI SÜNİ ŞƏKİLDƏ BAŞ VERİB
Dünyada taxılın qiymət artımı avqustun sonundan Azərbaycan çörək-bulka məmulatı bazarına təsir etməyə başlayıb. İlk qiymət artımı simptomları avqustun sonunda qeydə alındı. O vaxt Bakıxanov qəsəbəsində 630 qramlıq çörəyin qiyməti 33% artaraq 30 əvəzinə 40 qəpik oldu.
Mətbuat işə qarışandan sonra qiymət əvvəlki vəziyyətə qaytarıldı, amma oktyabrın əvvəlindən çörəyin bahalanması barədə məlumatlar müxtəlif yerlərdən daxil olmağa başladı. Bu dəfə 15% artım qeydə alındı. İstehsalçılar eyni zamanda çörəyin qiymətini və çəkisini 33% və 15% qaldırdı. İndi 630 qramlıq çörək 760 qram, qiyməti isə 30 əvəzinə 40 qəpikdir.
İstehsalçıların özləri və nəzarət orqanları bu dəfə əminliklə dünyada taxılın bahalanması ilə bağlı qiymət artımının labüd olduğunu əsaslandırdılar.
Rusiyadan taxıl idxalçılarından alınan məlumata görə, 11 oktyabr üçün bir ton taxıl sərhəddə $380 FOB qiymətə alınıb. Taxıl Bakıya kimi tonu $15 tarifi ilə daşınır. Unüyütmə zamanı daha $30 alınır. Ümumilikdə tonunun qiyməti $425 (380+15+30) və ya 330 manat olan un 1308 kq çörək (1 kq taxıl – 850 qr un, 1 kq çörək 650 qr un, 140 kq çörək – 100 kq taxıl) istehsalına kifayət edir. Çörəkbişirmə zamanı istehsal xərcləri 1 kq üçün 7 qəpik və ya 1308 kq üçün 91 manatdır. 1 ton taxıldan istehsal edilən 1308 kq çörəyin bütün xərcləri 421 manatdır (330+91).
Nəzərə alınsa ki, orta hesabla 0,5 kq çörək 35 qəpik və ya 1 kq = 70 qəpikdir, demək, bir tonda istehsalçılar 494 manat (70 qəpik С… 1308 kq = 915 manat – 421 manat = 494 manat) qazanır.
Göründüyü kimi, qiymət artımının dünya bazarında buğdanın qiymət artımı ilə əlaqədar olması ilə bağlı spekulyasiyaların heç bir əsası yoxdur. Həmçinin aydın olur ki, çörək bazarına nəzarət edən şəxslər taxılın qiymətinin artımı ilə bağlı itkiləri istehlakçıların hesabına ödəmək istəyir və yüksək gəlirlərindən əsla vaz keçmək istəmirlər.
Taxıl məsələsinin iki başqa tərəfi – idxal həcmi və taxılın keyfiyyəti barədə də danışmaq lazımdır. 2011-ci ildə inhisarçılar 1,5 mln ton taxıl idxal edib. Statistikaya əsasən, Azərbaycanda çörək-bulka məmulatına tələbat adambaşına ildə 140 kq (100 kq taxıl) qiymətləndirilir. 9 mln əhalinin tələbatının ödənilməsi üçün 900 min ton taxıl tələb olunur. Amma sirr deyil ki, yüksək emiqrasiya ilə bağlı Azərbaycanın əhalisi azalıb. Xaricə emiqrasiya edənlərin sayı barədə 2,5-3,5 mln nəfər rəqəmi deyilir. Əgər ölkədə real olaraq 7 mln nəfər yaşayırsa, tələbat 700 min ton olmalıdır. Demək, ölkəyə 1,5 mln ton yox, 700 min ton taxıl gətirilməlidir. Ölkədə 2 mln ton taxıl istehsalı da nəzərə alınmalıdır, bunun bir hissəsindən ərzaq üçün, qР°lan böyük hissəsi (4-5-ci sinif buğda) mal-qara üçün yem kimi istifadə edilir.
Hələ 2007-ci ildə Rusiya analitiklərindən biri Turan ekspertinə demişdi ki, Azərbaycan tərəfinin üçüncü ölkələrə təkrar ixrac üçün artıq həcmdə taxıl almasından şübhələnir. Bu ölkələr İran, Türkiyə və s. ola bilər.
Gələk çörəyin keyfiyyətinə. Gətirilən taxılın çoxu daha ucuz yemlik buğdadır və Azərbaycanda çörək istehsalı üçün məhz ondan istifadə edilir. Belə şeyə görə SSRİ vaxtı adamı dərhal güllələyərdilər. Azərbaycanda yemlik buğdanın keyfiyyətini artırmaq üçün ona maya tipli müxtəlif əlavələr edilir. Onların əsas fiqurantı isə “Unofer” kimyəvi maddəsidir. Əvvəllər onu Türkiyədən gətirirdilər, indi ünvan Çindir.
Onun hesabına çörək və çörək-bulka məmulatı gördüyümüz formanı alır. Keyfiyyətsiz buğda və bu əlavələrin edilməsi Azərbaycanda mədə-bağırsaq və digər xəstəliklərin bir neçə dəfə artmasına gətirib çıxarıb.
Azərbaycanda taxıl təhlükəsizliyinə görə strateji Taxıl Fonduna nəzarət edən Fövqəladə Hallar Nazirliyi cavabdehdir. Fond 200 min ton taxıl saxlanmasını nəzərdə tutur, amma bu xətlə daha çox buğda gətirilir. Bu il rəsmi kvota 500 min ton təyin edilib. Bununla yanaşı iri tədarükçülər - В«Abşeron-taxılВ», В«KaratВ», В«FatoğluВ», В«NeonВ» və s. var. Onların praktik olaraq hamısının unüyütmə müəssisələri, çörək zavodları və əlbəttə, olmazın maliyyə iştahası var.
Azərbaycana əsas buğda tədarükçüsü olan Rusiyadan son məlumatlara görə, Moskvada yarım kiloluq keyfiyyətli çörəyin qiyməti 7 rubl və ya 18 qəpikdir.
Turan Analitik Xidməti
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Bank sektorunda ən iri kredit portfeli Bakıda formalaşıb
Bu gün, 19:14 |
|
|
|
| • ABŞ dövlət katibi: - USAİD rəsmi olaraq bağlanır
Bu gün, 18:52 |
|
|
|
| • "Bank of Baku" vəfat edən qazinin kreditini anasından istəyir - AXI NİYƏ?
Bu gün, 18:38 |
|
|
|
| • İcra başçısı bu səbəbə görə şiddətli töhmət alıb: 5 nəfər işdən çıxarıldı - SİYAHI
Bu gün, 18:33 |
|
|
|
| • “Bahalı yemək, ucuz xidmət” - ADLAR AÇIQLANDI...
Bu gün, 18:23 |
|
|
|
| • AZAL Maldivlərə birbaşa uçuşları bərpa edir - DİQQƏT!
Bu gün, 18:08 |
|
|
|
| • Zaxarovanın dedikləri elə `VOZDUX`dur... - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 18:02 |
|
|
|
| • Paşinyan Ermənistanı beləcə DÖVLƏTƏ ÇEVİRİR... - FAKT BUDUR...
Bu gün, 17:58 |
|
|
|
| • İranın belə təxribatçıya artıq ehtiyacı qalmayıb... - Görünəni budur ki...
Bu gün, 17:56 |
|
|
|
| • Şəkinin üzümçülük kəndində quraqlıq - Deputat deyir ki...
Bu gün, 17:52 |
|
|
|
| • Trampın Rusiya üçün müəyyən etdiyi son tarix sentyabrın 1-i başa çatır - Ukrayna lideri
Bu gün, 17:50 |
|
|
|
| • Azərbaycanda hansı məhsulların qiyməti qalxacaq? - AÇIQLAMA
Bu gün, 17:41 |
|
|
|
| • Siyasi və hüquqi baxımdan Vaşinqton razılaşması daha üstündür, lakin 9 noyabr sənədi... - AKTUAL
Bu gün, 17:38 |
|
|
|
| • Bakını hədəf seçən qüvvə hərəkətə keçib – “Putin onları dayandıra bilmir”
Bu gün, 17:35 |
|
|
|
| • Paşinyan “çıxırıq” demişdi, Zaxarova inanmadı
Bu gün, 17:32 |
|
|
|
| • Paşinyan-Kilsə savaşı: Ermənistan tarixi qarşıdurmaya sürüklənir - BELƏ DAVAM EDƏRSƏ...
Bu gün, 17:08 |
|
|
|
| • Bu şirkət ləğv edilərək 12 milyon manatlıq “Arkoz İnşaat Şirkəti”nə birləşdi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 17:07 |
|
|
|
| • Onlar müharibəni dayandırmağa hazır deyillər - Savaşa davam
Bu gün, 17:05 |
|
|
|
| • Sevindik Hətəmov Bakının yarısını... SATIN ALIB... - PULUNA MİNNƏT...
Bu gün, 16:57 |
|
|
|
| • Masazırda gənclərin sevgisi cinayətlə nəticələndi: “Evlənmək istəyirdik, amma...” - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 16:47 |
|
|
|
| • Rəsmi Moskva Paşinyana cavab verib: Üçtərəfli razılaşmalar aktual olaraq qalır - İLGİNC
Bu gün, 16:44 |
|
|
|
| • Burda müştərilər İKİ SORTA BÖLÜNÜR... - DƏLİXANADIR, VALLAH...
Bu gün, 16:35 |
|
|
|
| • Xüsusi təhsil məktəblərinin müəllimləri etiraza qalxdı – Ev təhsili ləğv edilir?
Bu gün, 16:23 |
|
|
|
| • Şəbnəm Tovuzlu da Rusiyaya BURAXILMADI - VİDEO
Bu gün, 16:11 |
|
|
|
| • Ermənistanda tutulan "Azərbaycan casusu" haqqında yeni məlumatlar yayıldı: - "Romantik münasibəti olub..."
Bu gün, 16:05 |
|
|
|
| • Ukraynada müharibə başlayandan üç mindən çox azərbaycanlı tələbənin diplomu tanınıb - RƏSMİ
Bu gün, 16:01 |
|
|
|
| • Pakistan və Ermənistan diplomatik münasibətlərin qurulmasını nəzərdən keçirməyə razılaşıb
Bu gün, 15:58 |
|
|
|
| • Ermənistanda ABŞ ilə imzalanan anlaşma memorandumları dərc edilib - Ermənistan KİV
Bu gün, 15:56 |
|
|
|
| • Müdafiə Nazirliyinin hərbi hissələr üzrə tenderlərini kimlər udur? – ŞİRKƏTLƏR, MƏBLƏĞLƏR, SİYAHI
Bu gün, 13:25 |
|
|
|
| • AzərEnerji ASC-nin əməkdaşı qızının toyu öncəsi vəfat etdi
Bu gün, 13:15 |
|
|
|
| • Gəncə Birləşmiş Xəstəxanasının 3,5 milyonluq TENDERİ... - Hesablama Palatasına müraciət
Bu gün, 13:08 |
|
|
|
| • "İnevestAz"ın rəhbəriyəm" dedi, balıq satan qadının pullarını ələ keçirdi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:57 |
|
|
|
| • “Elmi işini süni intellektə yazdıranlar var” – Etibar Əliyev kimləri İFŞA ETDİ?
Bu gün, 12:55 |
|
|
|
| • Baş Prokurorluqda yeni şöbələr - Rəislər TƏYİN OLUNDU
Bu gün, 12:53 |
|
|
|
| • İranın azərbaycanlılar yaşayan ərazilərində də içməli su qıtlığı yaşanır?.. - Sabiq səfir cavab verir...
Bu gün, 12:46 |
|
|
|
| • Bakıda 36, rayonlarda 38 dərəcə isti gözlənilir - belə deyirlər...
Bu gün, 12:37 |
|
|
|
| • Keçmiş arvadına 11 bıçaq zərbəsi vuran şəxsə 11,3 il HƏBS CƏZASI
Bu gün, 12:33 |
|
|
|
| • “Azərbaycanla dostluq əlaqəsi qura bilərik” - Erməni analitik
Bu gün, 12:05 |
|
|
|
| • Zərif Zəngəzur dəhlizi barədə: - İran bu fürsəti görməlidir
Bu gün, 12:01 |
|
|
|
| • "Fənərbaxça" Mourinyonu istefaya göndərib
Bu gün, 11:48 |
|
|
|
| • Paşinyanın dediklərində həqiqət payı var -RƏY
Bu gün, 11:41 |
|
|
|
| • Bakıda HƏBSXANADA İNSİDENT: məhkum mayoru döydü - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 11:36 |
|
|
|
| • Nadir Qafarzadənin Rusiya qorxusu
Bu gün, 11:32 |
|
|
|
| • ATƏT-in Minsk qrupu dekabra qədər tamamilə ləğv ediləcək - Lukaşeviç AÇIQLADI
Bu gün, 11:22 |
|
|
|
| • Naxçıvanda sakinlərin NƏQLİYYAT DƏRDİ... - "Maaşımın yarısını taksiyə verirəm..."
Bu gün, 11:14 |
|
|
|
| • Qurban Qurbanovun AÇDIĞI CIĞIR... - REPLİKA
Bu gün, 11:07 |
|
|
|
| • Binəqədidə TİKİNTİ XAOSU... TAM GÜCÜ İLƏ DAVAM EDİR...
Bu gün, 11:00 |
|
|
|
| • Paşinyan Çinə səfər edəcək - KİV
Bu gün, 10:56 |
|
|
|
| • Sergey Markovdan Azərbaycana köçməsi ilə bağlı AÇIQLAMA - “Moskvada yaşayacağam”
Bu gün, 10:52 |
|
|
|
| • AZƏRİQAZ işçisi İLGİNC FAKTI AÇIQLADI... - SƏN DEMƏ...
Bu gün, 10:46 |
|
|
|
|
