Cəmiyyətdə kazino biznesinə münasibət birmənalı deyil. Bəziləri bunun ölkəyə, insanlara yaxşı heç nə gətirmədiyinə inanır, bəziləri isə mənfi cəhətlərdən çox üstünlüklər görür. Dünya təcrübəsi təsdiq edir ki, ciddi dövlət tənzimlənməsi ilə bu sənaye büdcəyə əhəmiyyətli gəlir gətirmək, investisiyalar cəlb etmək, əlaqəli biznes sahələrini inkişaf etdirmək, yeni iş yerləri yaratmaq iqtidarındadır. Gəlir sosial sahələrin inkişafına və infrastrukturun yaxşılaşdırılmasına sərf oluna bilər. Təbii ki, bütün bunlar o zaman mümkündür ki, bu biznes qanuni və şəffaf olsun.

ABŞ, Monako, Malta, Sinqapur və bir çox başqa ölkələrdə kazino mühüm gəlir mənbəyinə çevrilib. Azərbaycanda bu cür əyləncələr ötən əsrin 90-cı illərinin sonlarından qadağan edilib. İstisna qanunvericiliyə uyğun olaraq həyata keçirilən dövlət lotereyası və idman mərc oyunlarıdır. Amma xüsusilə iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi və turizmin inkişafı zərurətini nəzərə alsaq, bu yüksək gəlirli sektora maraq hələ də itməyib. Bu yaxınlarda ölkədə kazino fəaliyyətinin bərpasının məqsədəuyğunluğu məsələsi yenidən gündəmə gəlib.

Bu perspektivlə bağlı fikirlər müxtəlifdir. Bir tərəfdən Azərbaycanda kazinoya gedə bilməyən vətəndaşların çoxu bu məqsədlə xaricə səfər edir və ölkədən xeyli valyuta axır. Xaricə getmədən oynamaq imkanı bu xaricə axının qarşısını alardı. Bundan əlavə, xarici turistləri cəlb edəcək, bu da daxili iqtisadiyyatı stimullaşdıracaq. Bəzi məlumatlara görə, qumar oyunlarına icazə verilən ölkələr turizmdən, xüsusən də otel biznesi, restoran və xidmət sahələrindən əlavə gəlir əldə edirlər.

Nümunələri uzaqda axtarmaq lazım deyil - qonşu Gürcüstanın uğurlu təcrübəsini xatırlamaq kifayətdir. Dövlət yüksək vergilər tutaraq bu bazara nəzarət edir. Xüsusilə, bir çox insan Batumiyə təkcə Qara dənizdə çimmək və çimərlikdə günəş vannası qəbul etmək üçün deyil, həm də kazinolarda oynamaq üçün gedir ki, onların da sayı çoxdur. Qazaxıstanda kazinolar var, lakin onlara yalnız xüsusi ayrılmış yerlərdə icazə verilir.

Digər tərəfdən, bunun özünəməxsus riskləri var - yerli əhali, xüsusən də gənclər arasında qumar oynayanların sayının artması ehtimalı. İqtisadçı ekspert Rauf Qarayev AYNA.AZ-a açıqlamasında deyib ki, ölkəmizdə kazinonun açılması imkanları müzakirə edilərkən bütün amillər nəzərə alınmalıdır:

“Məsələn, azyaşlıların belə oyunlara girişi olmamalıdır. Əsas məqsəd turizmi inkişaf etdirməkdirsə, o zaman bəlkə də, xarici vətəndaşlara kazinoda oynamağa icazə vermək, amma Azərbaycan vətəndaşlarının qumarda iştirakını qadağan etmək olar. Bu sahə həqiqətən də başqa ölkələrdən çoxlu istirahət edənləri cəlb edə bilər və müvafiq olaraq ölkəmizin büdcəsinə daha çox vəsait daxil olmağa başlayacaq”.

“Bundan əlavə, bu, yeni sahibkarlıq formalarının inkişafına gətirib çıxaracaq. Bununla belə, ilk növbədə, turistləri cəlb etmək üçün bütün zəruri sahələr – sərhədlər açılmalı, təyyarə biletləri daha əlçatan qiymətə olmalıdır. Əks halda heç bir kazino qumar həvəskarlarını Azərbaycana cəlb edə bilməyəcək”, - deyə o bildirib.

Bununla yanaşı, həmsöhbətimiz yerli vətəndaşları da unutmamağa çağırıb: “Çünki qumar aludəliyi cəmiyyət üçün böyük problemə çevrilə bilər. Kazinolarda insanların pul xərcləməsi üçün hər şey edilir - xüsusi atmosfer yaradılır, cəlbedici təkliflər edilir. Bəziləri böyük borclara girir, oynamaq üçün əllərində olan hər şeyi satırlar. Oyuna olan həvəs bəzən fəlakətə çevrilir, oyunçuların özlərinin və yaxınlarının həyatını məhv edir. Kazino ziyarətçilərini bir neçə kateqoriyaya bölmək olar: sadəcə əyləncə həvəskarı olan varlı insanlar, varlanmaq arzusunda olanlar və psixoloji cəhətdən oyundan asılı olanlar”.

Qarayevin sözlərinə görə, ölkədə kazino fəaliyyətinin bərpasına qərar verilərsə, bu biznesin çirkli pulların yuyulmasında istifadəsinin qarşısını almaq lazımdır: “Tamamilə qanuni və nəzarət altında olmalıdır. Hazırda kazinonun hansı şərtlərlə işləyəcəyi bəlli olmadığından hansı gəlir əldə edəcəyini söyləmək mümkün deyil”.

İqtisadçı ekspert Eldəniz Əmirov da mövzuya dair AYNA.AZ-a şərhində qeyd edib ki, kazinolarda çirkli pulların yuyulmasının qarşısının alınması üçün yaxşı işləyən mexanizm yaradılmalıdır:

“Bu, qumar obyektlərindən cinayət məqsədilə istifadənin qarşısını alacaq. Kazinolar dünyada ən populyar əyləncə növlərindən biridir. Böyük gəlir gətirir. Düşünürəm ki, gec-tez ölkəmizdə də onların fəaliyyətinə icazə veriləcək”.

Azərbaycan üçün mümkün həll yolu kazinoların eksklüziv olaraq turist klasterlərində - əcnəbi axınının çox olduğu bölgələrdə açılması ola bilər. Bu, sosial riskləri minimuma endirəcək və eyni zamanda iqtisadiyyatı stimullaşdıracaq.

Azərbaycanda kazinoların leqallaşdırılması məsələsi düşünülmüş kompleks yanaşma tələb edir. Beynəlxalq təcrübə göstərir ki, düzgün tənzimləmə ilə qumar biznesi iqtisadiyyatın mühüm elementinə çevrilə bilər. Lakin qərar qəbul etməzdən əvvəl geniş ictimai müzakirəyə və aydın qanunvericilik bazasının hazırlanmasına ehtiyac var.