İran Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü İsmayıl Bəqayi Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı danışıqlar üçün Tehran nümayəndələrinin tezliklə Türkiyəyə səfər edəcəyini açıqlayıb.

Bəqayi bildirib ki, Zəngəzur dəhlizi heç də siyasi məsələ deyil, bu, iki ölkə arasında spesifik tarixə malik texniki məsələdir. Son vaxtlar Türkiyə rəsmilərinin dəhlizlə bağlı aktiv çıxışları, həmçinin İran XİN rəsmisinin açıqlaması Suriyadakı yeni vəziyyət fonunda diqqət çəkir.

Nəticə olaraq Tehran dəhlizin açılması ilə razılaşırmı? Bu məsələ İran-Azərbaycan münasibətlərinə necə təsir edəcək?

Globalinfo.az-a danışan siyasi şərhçi Kənan Novruzov deyib ki, Zəngəzur dəhlizinin açılması Bakı və Ankaranın regional xarici siyasətində prioritet istiqamətlərdəndir:

“Bunun üçün bütün diplomatik vasitələrdən istifadə edilir. Görünür, Rusiya və Gürcüstan da bu məsələdə maraqlıdır. Ən azından dəhlizin açılması ilə bağlı təşəbbüslərə qarşı çıxmırlar. Əvvəlki Tehran hökuməti isə Zəngəzur dəhlizinin açılmasını özünün qırmızı xətti hesab edirdi. Bunun bir neçə səbəbi ola bilər.

Birincisi, İran kommunikasiya xətlərinin öz ərazisindən keçməsinə çalışırdı;

İkincisi, bəlkə də, düşünürdü ki, dəhlizin açılması nəticəsində İrəvana təsir imkanları azalacaq;

Üçüncüsü, mümkündür ki, İran Zəngəzur dəhlizinin açılması nəticəsində Azərbaycanın daha da güclənməsindən narahat idi.

Amma Bakı bu məsələdə israrlıdır. İranın yeni hakimiyyəti, yəqin ki, həm Azərbaycanın qətiyyətini, həm də Türkiyə və Rusiyanın mövqeyini nəzərə alacaq”.

Ekspertin sözlərinə görə, Ankara və Moskva Tehranın mövqeyinə təsir edə bilər:

“Fikrimcə, İran dəhliz məsələsi ilə bağlı getdikcə daha loyal mövqe ortaya qoyacaq. Əks halda bu, Rusiya-İran, Rusiya-Türkiyə münasibətlərində gərginliyə səbəb ola bilər. Yəqin ki, Tehran indiki gərgin məqamda Moskvanı və Ankaranı itirmək istəməz.

Region ölkələri Zəngəzur dəhlizinin açılmasını dəstəkləsələr, Ermənistan da qətiyyət göstərə bilməyəcək. Nəzərə almaq lazımdır ki, dəhlizin açılması çox ciddi iqtisadi və siyasi dividentlər vəd edir. Ona hətta regiondankənar bəzi ölkələr, məsələn, Çin də bunda maraqlıdır”.

K.Novruzov bildirib ki, Zəngəzur dəhlizi bütün hallarda açılacaq:

“Danışıqlar yolu ilə baş tutması üçün gərək bütün region ölkələri prosesi dəstəkləsin. Bildiyiniz kimi, ötən gün Ermənistan ordusu mövqelərimizi bir neçə dəfə atəşə tutub. Diplomatik səylər nəticə verməsə, Azərbaycan Ermənistanın təxribatlarına cavab olaraq güc yolu ilə dəhlizi aça bilər.

Zəngəzur dəhlizinin 2025-ci ildə bu və ya digər formada açılması mümkündür. Bu, sülh sazişinə də töhfə verə bilər”.