Rusiya Azərbaycan ilə Ermənistan arasında necə vasitəçilik edə bilər?
Bu gün, 14:00
Rusiya istəyir ki, Azərbaycan və Ermənistan münasibətlərin uzunmüddətli dayanıqlı nizamlanmasına söykənən sülh müqaviləsi hazırlasın və gələcək nəsillər üçün “mina” qoymasın. Bu barədə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi (XİN) rəhbərinin müavini Mixail Qaluzin “İzvestiya”ya müsahibəsində deyib.
Onun sözlərinə görə, Moskva Qərbin təklif etdiyi tələsik sənədlərin əleyhinədir: “Biz Ermənistan və Azərbaycan tərəflərinin – hər iki ölkə bizim müttəfiq münasibətlərimiz olan ölkələrdir - münasibətlərin uzunmüddətli nizamlanmasına yol açacaq və gələcək nəsillər üçün "mina" qoymayacaq sülh müqaviləsi hazırlamasının tərəfdarıyıq. Təbii ki, biz hər zaman irəliyə doğru hərəkəti asanlaşdırmağa hazırıq və Qərbin platforması ilə bəzi tələsik sənədlərinin bağlanmasının əleyhinəyik. Bu cür tələsik, düşünülməmiş və tam təsdiqlənməmiş qərarlar uzunmüddətli davamlı sülhə gətirib çıxarmaya bilər, əksinə, gələcək üçün müəyyən qarşıdurma toxumları əkə bilər ki, bunu da təbii ki, biz Ermənistan, Azərbaycan, Cənubi Qafqaz və Rusiya üçün son dərəcə arzuolunmaz hesab edirik”.
Nazir müavini həmçinin Ermənistan tərəfini regional kommunikasiyaların işə alınması istiqamətində işi davam etdirməyə çağırıb: “Təəssüf ki, Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan Baş nazirlərinin müavinlərinin başçılıq etdiyi üçtərəfli qrupun nəqliyyat kommunikasiyalarının açılması və iqtisadi əlaqələrin bərpası üzrə işi indi yarımçıq qalıb və dondurulub. Təbii ki, biz tərəfləri və ilk növbədə erməni dostlarımızı bu qrup çərçivəsində işə qayıtmağa çağırırıq. Rusiya tərəfi hər zaman mümkün yardım göstərməyə hazırdır”.
Rusiya XİN rəhbərinin müavini hesab edib ki, Qərbin Cənubi Qafqazdakı siyasəti regionda vəziyyəti sabitləşdirməyə deyil, Moskva üçün əlavə təhlükələr yaratmağa yönəlib. Onun fikrincə, Qərb dairələri bu regiondan Rusiyaya strateji məğlubiyyət yaşatmaq üçün istifadə etməyə çalışır, hətta bəzi hallarda ayrı-ayrı ölkələri ona qarşı ikinci cəbhə açmağa razı salmağa çalışırlar.
Çıxış, demək lazımdır ki, istənilən rus auditoriyası tərəfindən müsbət qəbul olunmağa layiqdir - orada Qaluzin alqışlarla qarşılanardı. Amma Azərbaycana gəlincə, burada, necə deyərlər, “milçəkləri kotletdən ayırmaq” lazımdır. Bəli, Qaluzinin Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə bağlı çağırışını alqışlaya bilərik. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi rəhbərinin müavininin Ermənistan tərəfinə “regional kommunikasiyaların qarşısının alınması üzrə işi davam etdirmək” çağırışında məhz bu müzakirə olunur.
Xatırladaq ki, Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan tərəfindən də imzalanmış 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanatın 9-cu bəndində açıq şəkildə deyilir: “Bölgədəki bütün iqtisadi və nəqliyyat əlaqələri blokdan çıxarılacaq. Ermənistan Respublikası nəqliyyat əlaqələrini təmin edəcək və hər iki istiqamətdə Azərbaycan Respublikasının qərb rayonları ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında nəqliyyat əlaqələrinin təhlükəsizliyinə zəmanət verəcək”.
Müvafiq olaraq, Qaluzin Ermənistan tərəfinə sadəcə öz birbaşa öhdəliklərini xatırladır, Paşinyanı üçtərəfli bəyanatda imzasına hörmət etməyə çağırır. Qalan məsələlərdə Rusiya XİN başçısının müavininin bəyanatı direktiv səslənir və buna görə də yersiz tona malikdir. Bakı və İrəvan, məlum olduğu kimi, uzun müddətdir ki, ikitərəfli formatda uğurla danışıqlar aparır və Paşinyanın dəfələrlə vurğuladığı kimi, tərəflər sülh sazişinin 17 bəndindən 15-i üzrə razılığa gələ biliblər.
Bütün bunlar Rusiyanın heç bir iştirakı olmadan baş verdi. Planlarının əksinə olaraq, daha geniş şəkildə desək, rəsmi İrəvan ölkəmizin Qarabağ iqtisadi rayonunda 44 günlük müharibə və bir günlük antiterror əməliyyatı başa çatdıqdan sonra Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdı. Üstəlik, Kreml bununla bağlı məyusluğunu xüsusilə gizlətməyib. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri Sergey Lavrov xüsusilə qəzəblənib.
Belə bir şəraitdə Qaluzinin Azərbaycan və Ermənistan vətəndaşlarının gələcək nəsilləri üçün “mina” qoymaqla bağlı ifadələri təbəssüm doğurur. Rusiya Cənubi Qafqazda həmişə məlum “parçala və hökm sür” paradiqması çərçivəsində hərəkət edib. Eyni zamanda, hazırda Rusiya özünəməxsus vəziyyət yarada bilib ki, həm Azərbaycanla, həm də Ermənistanla münasibətləri, yumşaq desək, daha yaxşı vəziyyət ola bilərdi.
Yaxşı və nəhayət, Rusiyanın işğalçı dövlət olmasının aşkar və təkzibedilməz faktını nəzərə alaraq, Qaluzinin Rusiya Federasiyasının vasitəçilik missiyası və “Qərbin hiylələri” haqqında mülahizələrini eşitmək nədənsə tamamilə absurddur. Krımı ilhaq etdi, Ukraynanın Donetsk və Luqansk vilayətlərini ələ keçirdi və Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı müharibəyə başladı. Bu müharibə zamanı Rusiya Ukraynanın bir sıra digər yaşayış məntəqələrini işğal etdi və Rusiya Federasiyasının Konstitusiya Məhkəməsi bütün dörd “Donetsk, Luqansk, Zaporijye və Xerson vilayətlərinin Rusiyaya birləşdirilməsi haqqında sazişləri” Rusiya Federasiyasının Konstitusiyasına uyğun olaraq tanıdı. Dövlətlərin ərazi bütövlüyü prinsipinə belə açıq-aşkar məhəl qoymayan ölkə heç bir dövlət, o cümlədən Azərbaycan və Ermənistan arasında danışıqlarda ədalətli, qərəzsiz və layiqli vasitəçi ola bilməz.
AYNA.az
Geri qayıt