Bəri başdan deyək ki, başlıqdakı iki BB abbreviaturasının birinin açması Beynəlxalq Bank, o birininki Böyük Britaniyadır. İndi keçək söhbətin məğzinə.
Azərbaycan xalqından və dövlətdən çırpışdırılan milyonları Londonda sağa-sola səpələyən Zamirə Hacıyeva (Beynəlxalq Bankın hazırda həbsdə olan sabiq rəhbəri Cahangir Hacıyevin həyat yoldaşı) ilə bağlı qalmaqal beynəlxalq medianı başına götürəndə yazmışdıq, bu işin sonu o olacaq ki, ingiltərəli prokurorlar və hakimlər o milyonları müsadirə edəcəklər, amma Azərbaycana qaytarmayacaqlar, özlərinə götürəcəklər.
Budur, xəbər yayılıb ki, elə olub: London məhkəməsi Zamirə Hacıyevanın Londonda 14 milyon funt sterlinq dəyərində qiymətləndirilən əmlakının 70 faizini müsadirə edib, qalan hissəsini isə sahibinə qaytarıb. Bundan başqa, Zamirə Hacıyevaya bir neçə milyon dollar dəyərində qızıl-zinət əşyaları da qaytarılıb.
Beləcə, aydın olur ki, adı çəkilən qadının illərdən bəri Londondakı elitar butiklərdən etdiyi milyonluq alış-verişlər, lüks restoranda içdiyi və qədəhi 3 min dollara olan şərablar, bahalı istirahətlər ona nəf qalıb.
Bəs burada o varidatın əsl sahibi olan Azərbaycan dövlətinə nə çatır? Heç nə. Britaniya dövləti və Zamirə Hacıyeva ortada qalan və özlərinin olmayan böyük sərvəti 70:30 nisbətində böldülər və Azərbaycana heç nə çatmadı.
Bəs necə olur ki, bu var-dövlət ingilislərə qalır? Onların bu varidata iddia etməyə hansı haqqı var? Necə bir ziyana düşüblər ki, indi onu kompensasiya edirlər?
Əlbəttə, qanunvericilik bazasına qalsa, ingilis hüquqşünaslar çoxdan belə bir əsas hazırlayıb, qanun şəklinə salıb, parlamentdə qəbul etdiriblər, adını da “çirkli pullarla mübarizə” qoyublar. Amma əsas sual budur ki, başqa ölkədə qazanılan çirkli pullar Böyük Britaniyaya daxil olandan sonra yuyulub paklanırmı?
Həmin pulları oğrulandığı və ya çirkli yollara qazanıldığı ölkələrə qaytarmaq, onların uğradığı ziyanı kompensasiya etmək daha ədalətli olmazmı?
Yox, o pullar Brtitanya iqtisadiyyatına fayda verməlidir, o varidat ölkəyə daxil olubsa, daha çıxa bilməz – düşüncə belədir. “Oğrudan qarətçiyə halaldır” məsələsi...
Bu, britaniyalı parlamentarların, hakimlərin, prokurorların uzun illərdən bəridir tətbiq etdikləri beynəlxalq fırıldaqdır.
Özləri danışanda deyirlər ki, Böyük Britaniya çoxdan dünya iqtisadiyyatına açıqdır, London maliyyə paytaxtlarından biridir, xarici kapitalın ölkəyə daxil olması, məsələn, daşınmaz əmlaka investisiya qoyulması qeyri-adi, təəccüblü, hətta şübhəli hadisə deyil.
Amma məsələ ondadır ki, iri xarici kapital bu ölkəyə axır, amma yalnız Britaniyanın hovuzunu doldurur, daha başqa yerə sızmır. Lap əvvəldə iri xarici kapitalın toxunulmazlığına təminat verən ingilislər sonra o kapitalın arxasına keçməyi yaxşı bacarırlar.
Özü də bu fırıldağa məruz qalan təkcə Azərbaycan kimi ölkələrin özlərini oliqarx sayan varlıları deyil. İngilislər bu oyunu Afrika və Asiya ölkələrindən, postsovet məkanındakı respublikalardan gələn çoxlarının başına açıblar.
Məsələn, araşdıraq, görək, Özbəkistanın ilk prezidenti Gülnarə Kərimovanın qanunsuz şəkildə sahib olduğu və ölkədən çıxararaq Londonda yerləşdirdiyi varidatın taleyi necə olub. Heç necə. Britaniya Gülnarə Kərimovaya məxsus üç dəbdəbəli daşınmaz əmlakı müsadirə edib.
G.Kərimova özü Özbəkistanda cəza çəkir – dövlətə və xalqa zərər vurduğuna görə. Britaniya hökuməti isə onun dəyəri 20 milyon funt sterlinqdən (25,5 milyon dollar) çox olan əmlakını özünə götürür.
Bir zamanlar Londonun “Çelsi” komandasını tarixdə olmadığı qədər alan, böyüdüb ölkə çempionu edən, daha sonra Çempionlar Liqasının finalında oynayacaq qədər gücləndirən rusiyalı biznesmen Roman Abramoviçin kluba yatırdığı milyardlar necə oldu? O da belə oldu ki, klubu Abramoviçdən müftə-müsəlləm aldılar, sadəcə, onun başqa əmlaklarına toxunmadılar.
Bundan başqa, Abramoviçin kompanyonları olan Yevgeni Tenenbaum və David Davidoviin də təxminən 13 milyard dollarlıq aktivləri Britaniyada dondurulub. Onları Rusiya prezidenti Putinin yaxınları olmaqda günahlandırırlar. Ümumiyyətlə, Ukraynadakı müharibəyə görə Londonda əmlakı olan bütün rus oliqarxlar ziyan çəkib. Onların varidatı ya müsadirə olunub, ya da üzərinə həbs qoyulub (yəqin axırda 70:30 faiz nisbətində böləcəklər). London tərəfindən sanksiyaya məruz qalan rusiyalıların sayı hələlik 100-ü keçib.
5 il öncə Moldovanın keçmiş baş naziri Vlad Filatın oğlu Londonda yarım milyon dollara penthaus kirayələyib, mağazadan “Bentli” markalı avtomobil alıb və bank hesabına təxminən 100 min funt-sterlinq nağd pul qoyub və bununla da hüquq-mühafizə orqanlarının diqqətini cəlb edib. Onlar əllərini bir-birinə sürtüblər ki, tələbə gənci dolaşdırmaq olar. Atası həbsdə olduğu üçün bunu bacarıblar. London şəhər məhkəməsinin qərarı ilə o, 500 min funt sterlinq itirib.
Ümumiyyətlə, bir fakt dəqiqdir ki, Britaniyanın hüquq-mühafizə orqanları çox zaman öz ölkələrində həbsə məruz qalmış oliqarxların varidatını müsadirə edir, iş başında olanlara, real talançılara göz yumurlar, gözləyirlər ki, adamlar “qazansın”, toplasın, sərvəti Londona, Mançesterə, Liverpula gətirsin, ondan sonra onlar “landromat” davası etsinlər, pulların çirkli olub-olmamasını araşdırsınlar. Halbuki bunu həmin pullar Britaniyaya daxil olmaq üzrəykən edə bilərdilər.
İndi Zamirə Hacıyevanın işi ilə bağlı təfərrüatlar açıqlanır, o iş belə olub, o biri iş bir cürdür və sair və ilaxır. Hamısı havayı söhbətlərdir. Əvvəlcədən bəlliydi ki, ölkəmizdən talanmış böyük pullar başqalarına qismət olacaq.
Bir bu deyil. Böyük Britaniyada daşınmaz əmlakı, biznesi olanlarımız çoxdur. Onlara hələlik bir söz demirlər, amma çarx çevriləndə onların da sərvətinin qaynağı ilə maraqlanacalar və deyəcəklər ki, varidatın mayası haram olub, ona görə də bizə çatır.
Rəhmətlik Molla Nəsrəddin bu durumu “axundun itmiş inəyi kitabdan kitaba salıb mənimsəməsi” kimi şərh edirdi.
P.S. Zamirə xanımın da işi əcəbdir, özü Londonda kef, əri türmədə əziyyət çəkir.
Xalid KAZIMLI - Musavat.Com
