İşğalçının qarşısında geri addım?
Dünən, 10:28
Donald Trampın ABŞ-da hakimiyyətə gəlməsi və cəbhədə Ukrayna Silahlı Qüvvələri üçün çətin vəziyyət Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenskini Rusiya ilə gələcək danışıqlarda mövqeyini yumşaltmağa sövq edir. “The Washington Post”un yazdığına görə, Zelenski son həftələrdə müharibəni bitirmək üçün danışıqlara daha çox hazır olduğunu göstərib. Bu, ölkəsinin hər qarış torpağı üçün sonadək mübarizə aparacağına söz verən Ukrayna lideri üçün böyük dəyişiklikdir.
“Zelenskinin ritorikasındakı dəyişiklik - Ukrayna və Qərb rəsmilərinin fərq etdiyi bir şey - çox güman ki, cəbhə xəttində vəziyyətin pisləşməsi və Kiyevə gələcək təhlükəsizlik yardımını şübhə altına alan yeni ABŞ administrasiyasının hakimiyyətə gəlməsi ilə izah edilə bilər”, - deyə Amerika nəşrinin məqaləsində bildirilir.
Təəccüblüdür, amma bu sətirlərin müəllifinin aylar əvvəl yazdığı məsələ indi dünyanın aparıcı mediasında təhlil obyektinə çevrilib. Yeganə fərq ondan ibarətdir ki, mən ABŞ-da keçirilən prezident seçkilərinin nəticələrinə istinad etmədən və Ukrayna reallıqlarına əsaslanaraq proqnozlar vermişəm.
İndi “The Washington Post” xatırladır ki, Zelenski əvvəllər bəyan etmişdi ki, danışıqlar yalnız Moskva bütün qoşunlarını Ukrayna ərazisindən çıxardıqdan sonra başlaya bilər. Bununla belə, Tramp və Avropa liderləri ilə son görüşlərdə Ukrayna Prezidenti daha çox Ukrayna üçün “davamlı sülhün” əldə edilməsinə yönəlib. İndi əsas prioritet NATO-ya dəvət almaq və Rusiyanın gələcək hücumlarının qarşısını almaq üçün Qərb sülhməramlılarının mümkün iştirakı kimi digər təhlükəsizlik təminatlarını təmin etməkdir.
Bununla əlaqədar olaraq daha çox konkretliklər əlavə edəcəyəm. Zelenski dəfələrlə Ukraynanın 1991-ci il sərhədlərinə çatmaqla müharibəni bitirəcəyini vəd edib. Bu, apriori əlçatmaz məqsəd, populist şüar idi. Artıq Ukraynanın müharibəni bitirməyə hazır olduğu daha təvazökar bir şəkildə ictimailəşdi. Nəticədə, Ukrayna Prezident Aparatının rəhbəri Andrey Yermak bəyan etməyə başladı ki, məqsəd 2022-ci ilin fevralında Rusiyanın tammiqyaslı işğalından əvvəl Ukraynanın nəzarətində olan sərhədlərə çatmaqdır.
Sonradan biz Zelenskinin özündən çox fərqli şeylər eşitdik, lakin bu, “ərazilər deyil, insanlar daha vacibdir” faktı ilə nəticələndi. İnsanların məhz ərazi uğrunda mübarizədə öldüyünü xatırlatmaq nədənsə heç kimin yadına düşmədi. Lakin əlavə etmək məntiqlidir ki, ABŞ-ın yeni seçilmiş Prezidenti Donald Tramp Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenskiyə “mesaj göndərib” ki, o, atəşkəs barədə düşünməyə başlasın və Rusiya qoşunları tərəfindən işğal olunmuş bütün ərazilərdən imtina etsin.
Qərb mətbuatının yazdığına görə, ötən həftə Tramp Floridadakı qolf klubundan Zelenskiyə müraciət edərək, onu atəşkəs barədə düşünməyə və bütün işğal olunmuş ərazilərdən imtina etməyə çağırıb: “Torpaqlarını geri istədiklərini söyləmək gözəldir, lakin şəhərlər əsasən dağıdılıb. Bu şəhərlərin bəzilərinə baxırsan və bir dənə də olsun ev qalmayıb. Yəni "ölkəni geri al" deyəndə... Nə götürmək lazımdır? Bu, ən azı 110 illik yenidənqurmadır”.
Bununla bağlı xatırlatmaq istərdim ki, Macarıstanın Baş naziri Viktor Orban Avropa İttifaqı (Aİ) liderlərinə Rusiyaya qarşı sanksiyaların uzadılmasından əvvəl ABŞ-ın yeni seçilmiş Prezidenti Donald Trampın andiçmə mərasiminə qədər gözləməyi planlaşdırdığını bildirib. Bu barədə “Bloomberg” öz mənbələrinə istinadən yazır. Bildiyiniz kimi, Aİ Ukraynanı işğal etdiyinə görə artıq Moskvaya qarşı 15 sanksiya paketi tətbiq edib. Onlar altı aydan bir yenilənməlidir.
Növbəti uzadılma yanvarın sonuna qədər - Trampın andiçmə mərasimindən cəmi 11 gün sonraya nəzərdə tutulub. Sanksiyaların uzadılması üçün 27 üzv dövlətin yekdil dəstəyi tələb olunur ki, buna da Orban veto qoya bilər. Eyni zamanda, “Bloomberg” mənbələrinə görə, Orban "uzatma ilə irəliləməkdən" imtina edərək həmkarlarını "təəccübləndirib". Ancaq belə çıxır ki, Orbanın davranışına təəccüblənməməliyik. O, sadəcə Trampın necə davranacağından xəbərdardır.
Bu arada Rusiya ordusu strateji əhəmiyyətli Pokrovskoye mədəninə yaxınlaşaraq Ukraynanın Donetsk vilayətinin Pokrovsk şəhərinə hücumunu davam etdirir. Rusiya mənbələrinin məlumatına görə, qoşunlar bu böyük kokslu kömür hasilatı müəssisəsindən cəmi 2-3 kilometr aralıda yerləşir, Ukrayna Silahlı Qüvvələri isə mədən ərazisində müdafiə mövqelərini gücləndirməyə çalışır. Bildirilir ki, Ukrayna hərbçiləri yaxınlıqdakı yaşayış məntəqələrindən, o cümlədən Udaçnedən yerli əhalinin və inzibati orqanların təxliyyəsini təşkil edir.
Pokrovskoye mədəni Rusiya qoşunlarının nəzarətinə keçərsə, bu, Ukrayna iqtisadiyyatına fəlakətli zərbə vura bilər: müəssisə metallurgiya zavodları üçün əsas xammal olan kokslaşan kömür istehsal edir. Üstəlik, hadisələrin bu cür inkişafı dünyanın aparıcı mediasının “Rusiya ilə gələcək danışıqlarda Ukrayna Prezidenti Zelenskinin mövqeyinin daha da yumşaldılmasını” ortaya çıxarmasına səbəb ola bilər. Eyni zamanda, onun çətin, faciəli reallığı etiraf etmək istəməməsinin qiyməti az qala hər gün daha da artır. Həm itirilmiş ərazilərdə, həm də itirilmiş həyatlarda ölçülür.
AYNA.az
Geri qayıt