Cızıq telefon, nasaz paltaryuyan, xarab ütü...
Bu gün, 12:13
İlin əvvəli nadir bir hadisə ilə yadda qaldı. İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidməti tərəfindən eyni vaxtda iki ticarət şəbəkəsi - “Kontakt Home” ticarət nişanı ilə fəaliyyət göstərən “ABC-TELECOM” MMC və “Baku Electronics” MMC-yə qarşı inzibati xətalara dair protokollar tərtib edilib.
Hər iki fəaliyyət “İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında” qanunun pozulması ilə bağlıdır. Dövlət qurumu şirkətin keyfiyyətsiz (müqavilənin şərtlərinə cavab verməyən) mal satdığını və onları dəyişdirməkdən və geri almaqdan imtina etdiyini bildirdi.
Azad İstehlakçılar Birliyinin (AİB) rəhbəri Eyub Hüseynov mövzuya dair AYNA-ya şərhində deyib ki, əslində, yerli pərakəndə satış şəbəkələrində keyfiyyətsiz və nasaz avadanlıqların satışı ilə bağlı problem hər zaman olub: “Bizim quruma da mütəmadi olaraq aldadılmış alıcılardan şikayətlər daxil olur. Adətən belə əhvalatlar belə inkişaf edir: vətəndaş avadanlıqları kreditlə və ya nağd şəkildə alır, sonradan məlum olur ki, o işləmir, yaxud hansısa qüsurları var. Təbii ki, şəxs mağazaya gedir, lakin satılan malı geri almaqdan imtina edirlər. Müştəri pərakəndə satış şəbəkəsinə aid olan texniki xidmət mərkəzinə göndərilir, burada müxtəlif bəhanələrlə malı dəyişdirməyə və ya qaytarmağa icazə vermirlər. Xidmət işçiləri avadanlığın zədələnməsinə görə tez-tez alıcını günahlandırırlar. Məsələn, problemli mobil telefonda onu cızaraq qəbul etməkdən imtina edə, müştərini günahlandıraraq avadanlıqların onun təqsiri üzündən xarab olduğunu bildirə bilərlər”.
“Mobil telefonlara gəlincə, satıcılar adətən nasaz avadanlıq üçün ödənilən pulu qaytarmaqdan imtina edərək izah edirlər ki, müştəri telefonu cızıb və guya bu səbəbdən indi bu seçim onun üçün əlçatmazdır. Odur ki, avadanlıq gətirsəniz, sayıq olun. İşçilərin özləri belə bir cızıq salırlar ki, onu geri qaytara bilməyəsiniz – hazırda bu, ən çox yayılmış hiylədir. Lakin əlbəttə ki, bahalı təmirdən imtina etməyin başqa yolları da var”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.
Onun sözlərinə görə, AİB adətən pərakəndə satış şəbəkəsi ilə danışıqlar yolu ilə belə hadisələri həll etməyə çalışır: “Lakin onlar heç kimi qəbul etmirlər - nə öz müştəriləri, nə də bizim təşkilatı. Baxmayaraq ki, qanunla onlar müştərinin tələbi ilə 14 gün ərzində zədələnmiş avadanlığı dəyişdirmək və ya geri qəbul etmək məcburiyyətindədirlər”.
Əslində, bir çox böyük elektronika pərakəndə şəbəkələri müştərilərinə "qızıl zəmanət" təklif edir, lakin bu da problemləri aradan qaldırmır. Hüseynovun qeyd etdiyi kimi, sözügedən marketinq hiyləsi ölkəmizdə on ildən artıqdır ki, tətbiq edilir, lakin zəmanət öhdəlikləri heç də həmişə yerinə yetirilmir.
“Zəmanət öhdəlikləri də çox vaxt problem yaradır, xüsusən də söhbət mürəkkəb texniki cihazlardan gedirsə. Elə olur ki, şirkətin xidmət mərkəzinə müraciət etdikdən sonra məlum olur ki, bu və ya digər hissə çatışmır. Sadə dillə desək, kifayət qədər aktiv reklamı ilə müştəriləri cəlb edən şirkətlər, satın alınan məhsulla bağlı problem yaranarsa, praktiki olaraq bu barədə eşitmək də istəmir. Və sonra heç kim bilmir ki, hansı məhsullar və hallar üçün zəmanət verilməlidir. Tutaq ki, paltaryuyan maşının bir hissəsi yanırsa, pərakəndə satış şəbəkələri buna görə məsuliyyəti öz üzərinə götürməkdən imtina edir. Yerli sahibkarlar bu cür nüansları özləri həll edir, lakin problemi qanunvericilikdə axtarmaq lazımdır”, - deyə hüquq müdafiəçisi vurğulayıb.
Əlavə edib ki, broblem təkcə biznesdə deyil: ““İstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi haqqında” Qanunun bir neçə onillik yaşı var və onun yenilənməsinə ehtiyac var. Bununla bağlı AİB artıq parlament və digər məsul strukturlarla əlaqə saxlayıb. Vətəndaşlar vicdansız satıcıların saxlama müddəti ötmüş mal satmasından, elektronika dükanlarının qüsurlu mal satmasından şikayətlənirlər və son vaxtlar bu siyahı genişlənərək onlayn alış-veriş zamanı baş verən hadisələrə də rast gəlinir. Məsələn, sosial şəbəkələrdə məşhur marketlərdən birində zinət əşyaları sifariş edən qadının əvəzinə yerli istehsal olan şokolad qutuları aldığı videosu yayılıb”.
Onlayn mağazalara çoxlu sayda şikayətlər daxil olur. Məsələn, şikayətçilərdən biri xaricdən çox baha qiymətə buxarlı ütü alıb və məhsulun xarab olduğu üzə çıxıb. Elə olur ki, vətəndaşlar televizor kimi bahalı avadanlıqlar sifariş etməklə vaxt və xeyli pul itirirlər. Alıcının malın alıcı tərəfindən zədələnmədiyini sübut etməsi çox çətindir.
E.Hüseynov əmindir ki, internet mağazalardan gələn sifarişlərlə bağlı şikayətlərin sayına görə, respublikada onlayn ticarət məsələləri ilə bağlı qurum yaradılmalıdır. Hazırda bütün Azərbaycanda müştərilərimizin problemlərini həll edən yalnız bir ictimai birlik var - Azad İstehlakçılar Birliyi. Amma istehlakçıların maraqlarını müdafiə edən qurumun normal fəaliyyəti üçün belə strukturlar çox olmalıdır. O zaman xarici internet mağazalardan ölkəyə mal idxalı zamanı yaranan çətinliklər aradan qaldırılacaq, vətəndaş aldığı nasaz avadanlıq və ya saxta mallarla tək qalmayacaq.
Geri qayıt